Polityczna dojrzałość Polaków. Wybory parlamentarne 2023

Największymi wygranymi politykami wyborów 15 października są Donald Tusk, Władysław Kosiniak-Kamysz i Szymon Hołownia. Ale jeszcze większe zwycięstwo odnieśli Polacy.

Jeszcze jedno takie zwycięstwo i jesteśmy zgubieni – powtarzała za Pyrrusem mowa ciała Jarosława Kaczyńskiego, choć jego usta nieprzekonującym tonem mówiły o „sukcesie”, w pierwszym komentarzu po ogłoszeniu wyników exit poll. Jego Prawo i Sprawiedliwość co prawda wygrało wybory parlamentarne – zdobywając przeszło 35 proc. głosów – ale ze względu na bardzo dobry wynik trzech list opozycyjnych niemal na pewno utraci władzę.

Nowy rząd sformułują prawdopodobnie Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga i Lewica. Jednak największymi wygranymi tych wyborów są Polki i Polacy, którzy wykazali się niezwykłą dojrzałością polityczną. Co najważniejszego możemy powiedzieć na gorąco po wyborach?

Polacy pokazali, że są dojrzałym politycznie społeczeństwem. To wiadomość wspaniała dla państwa i jednocześnie niewygodna dla polityków, którzy muszą pogodzić się z tym, że to oni są wykonawcami woli obywateli, a nie odwrotnie

Bartosz Bartosik

Udostępnij tekst

Facebook

Twitter

Lekcje Tuska i apostaci wspólnej listy

Największymi wygranymi politykami wyborów 15 października są Donald Tusk, Władysław Kosiniak-Kamysz i Szymon Hołownia. Były premier i przewodniczący Rady Europejskiej przejął władzę w Platformie Obywatelskiej, gdy ta pikowała w sondażach i spadła w nich za Polskę 2050 Szymona Hołowni. Pisałem wtedy: „Jeśli Tusk się niczego nie nauczył, to przegra”.

Ale Tusk wyciągnął wnioski, nawet jeśli w międzyczasie igrał z ogniem. Najpierw skonsolidował wewnętrznie Platformę, a następnie rozpoczął próbę wasalizacji opozycji hasłem „jednej listy opozycji”. Zagranie na polaryzację i walkę PiS z PO miało umocnić zabetonowanie sceny politycznej w Polsce. PO kusiło inne partie perspektywą większości konstytucyjnej 276 mandatów, jakie rzekomo opozycja miała zdobyć dzięki wspólnej liście.

Tymczasem kilka miesięcy później sondaże nie tylko odebrały nadzieje na konstytucyjną większość, ale nawet na… jakąkolwiek większość. Kłótnie o jedną listę zrodziły nieufność między liderami partii, a nawet wrogość między komentatorami i sympatykami opozycji. Gdy personalia na opozycji zjadały merytorykę, tuczyła się Konfederacja. Szło ku katastrofie.

A jednak udało się odwrócić negatywny trend. Kluczowa była decyzja o starcie trzech list liberalnej opozycji. O ile Lewica momentami niknęła w cieniu Koalicji Obywatelskiej, o tyle Trzecia Droga asertywnie zbudowała własny przekaz – bardziej konserwatywny obyczajowo i liberalny gospodarczo – dzięki czemu zawalczyła o rozczarowanych PiS-em i odebrała część głosów Konfederacji.

Z kolei Donald Tusk na ostatniej prostej zachęcił do głosowania na inne partie opozycyjne. Dodatkowo obiecał zakończenie wojny polsko-polskiej i utrzymanie socjalnych obietnic PiS-u. Lider Platformy Obywatelskiej potrafił wyciągać na bieżąco wnioski i dlatego triumfuje.

Na pewno zwycięzcami są też Szymon Hołownia i Władysław Kosiniak-Kamysz, którzy postawili na współpracę, za którą wielu ich krytykowało, a w Polsce 2050 doszło nawet do rozłamu. Wynik przeszło 13 proc. przy tak wysokiej frekwencji to olbrzymi sukces.

Znacznie bardziej gorzką pigułkę mają do przełknięcia liderzy Lewicy. Ich ugrupowanie co prawda po dwóch dekadach przerwy ma szansę wejść do koalicji rządzącej, ale z bardzo słabej pozycji, po utracie wielu mandatów w stosunku do poprzedniej kadencji Sejmu.

Ostateczne rozstrzygnięcie wyborcze z 15 października rozbiło w pył argumenty piewców wspólnej listy, o której dziś nikt nie chce już wspominać, choć w pewnym momencie jej krytyka wiązała się z oskarżeniem o opozycyjną herezję i osławiony symetryzm. „Wyznawcy jednej listy” to dziś wyłącznie apostaci.

Gorzki sukces PiS

Sławomir Mentzen w powyborczym wystąpieniu, które brzmiało jak napisane i wygłoszone przez sztuczną inteligencję, uznał porażkę Konfederacji. Formacja, która jeszcze latem według niektórych sondaży mogła liczyć nawet na 16 proc. głosów, ostatecznie uzyskała przeszło dwa razy mniej i tylko nieznacznie przekroczyła próg wyborczy.

Polacy zachowali się w pełni suwerennie wobec medialnych i finansowych wpływów obozu władzy. Nie ulegli też ułudzie jednego bloku opozycji – głosowali na partie najbliższe swym poglądom

Bartosz Bartosik

Udostępnij tekst

Facebook

Twitter

Ten sojusz skrajnych partii na prawicy stracił wyborców zarówno przez skrajną głupotę i szkodliwość liderów (przede wszystkim Janusza Korwin-Mikkego, który pod koniec kampanii zaangażował się nawet w promocję pedofilii), ale także przez konkurencję ze strony PiS o głosy antyimigranckie, jak również ze strony Trzeciej Drogi o głosy ultraliberalne gospodarczo.

Dla Prawa i Sprawiedliwości z kolei tegoroczny wynik wyborczy oznacza w zasadzie utrzymanie poparcia z wyborów w 2019 roku, gdy na partię zagłosowało ponad osiem milionów sto tysięcy obywateli. Teraz ta liczba jest nieco mniejsza, ale ze względu na absolutnie rekordową frekwencję – głosy oddało prawie trzy czwarte uprawnionych obywateli – oznacza ona wyraźnie mniejszy kawałek tortu do podziału dla formacji, która rządzi Polską od 2015 roku.

I właśnie formy czasu teraźniejszego należy używać w stosunku do PiS dzień po wyborach parlamentarnych w 2023 roku. Po pierwsze, minie miesiąc zanim zbierze się nowy Sejm, a po drugie prezydent Andrzej Duda i jego najbliżsi doradcy sugerują, że na pierwszego premiera powołany zostanie przedstawiciel zwycięskiej partii wyborczej, który będzie miał dwa tygodnie na uzyskanie wotum ufności. Teoretycznie można sobie wyobrazić, że PiS dogada się z Konfederacją lub częścią najbardziej konserwatywnych posłów Trzeciej Drogi. Szanse na stworzenie większości sejmowej ma jednak minimalne.

Trzeba jednocześnie powiedzieć, że wynik wyborczy obecnej partii rządzącej robi wrażenie. Zdobycie głosów ośmiu milionów obywatel i obywateli po ośmiu latach rządów – z czego ostatnie cztery lata to światowa pandemia, wojny, zerwanie łańcuchów dostaw, kryzys gospodarczy – to niesamowity wyczyn. Oczywiście przyczyniły się do tego olbrzymie państwowe pieniądze, przeznaczone na kampanię PiS ze środków referendalnych i spółek skarbu państwa, a swoje dołożyły także propagandowe media partyjne. Ale nawet biorąc poprawkę na to wszystko, trzeba powiedzieć, że partia Jarosława Kaczyńskiego odmieniła polską politykę, a utrata władzy nie oznacza końca tego ugrupowania.

Trudne losy przyszłego rządu

Istnieje silna społeczna potrzeba, by nie tylko utrzymać w mocy reformy prospołeczne PiS, ale nawet je poszerzać. Co prawda elektorat obecnie rządzącej partii najprawdopodobniej nie będzie reprezentowany w przyszłym rządzie, ale jeśli nowa władza będzie chciała uzyskać społeczną legitymację, powinna się zwracać także do niego.

To PiS pokazał, że możliwe są ambitne programy społeczne, błyskawiczna walka z ubóstwem – zwłaszcza dzieci i młodzieży – skokowy wzrost płacy minimalnej i wiele innych. Równolegle przed nowym rządem będzie stało zadanie odnowy i odbudowy tak wielu instytucji zdewastowanych przez upartyjnienie, nepotyzm i polityczną korupcję – sądów, szkół, spółek skarbu państwa, licznych urzędów i biur.

Słuchaj też na Soundcloud, YouTube i w popularnych aplikacjach podcastowych

To nie jedyne wielkie wyzwanie przed przyszłą koalicją rządzącą. Jeśli faktycznie będzie to tercet KO-TD-Lewica, to partie te czekają dwa lata prezydentury Andrzeja Dudy oraz niefunkcjonalny i nieprzychylny Trybunał Konstytucyjny. Żeby nie było zbyt łatwo, między tymi ugrupowaniami istnieją silne różnice programowe. Gdy Szymon Hołownia komentował z entuzjazmem wyniki exit poll słowami: „Skończyło się rozdawnictwo!”, to niejedno prosocjalne polskie serce zostało złamane.

Wygrali Polacy

Niezależnie jednak od politycznych rozstrzygnięć wyborów prawdziwymi wygranymi są Polki i Polacy. Nie dość, że stawiliśmy się przy urnach w rekordowej liczbie, to w niektórych miejscach oddawanie głosów trwało do późnych godzin nocnych w poniedziałek. Na wrocławskim Jagodnie kolejka stopniała dopiero około drugiej w nocy. Obudził się polityczny gigant, a są nim polscy obywatele.

Docenić należy też dojrzałość wyborców. Z jednej strony spora część wzięła udział w referendum, choć – sam byłem świadkiem takiej sytuacji – nie każdy zdawał sobie sprawę, o co chodzi z tym jeszcze jednym papierkiem do głosowania. A z drugiej strony niemal połowa głosujących musiała świadomie zgłosić komisji, że nie zamierza pobrać karty do głosowania referendalnego. Do takiej decyzji trzeba było być przygotowanym.

Wszystko wskazuje, że referendum – którego pytania były sformułowane tendencyjnie i w sposób nieprecyzyjny – będzie niewiążące ze względu na nieuzyskanie progu frekwencyjnego 50 proc. Tym niemniej PiS będzie używał jego wyników jako pałki politycznej na przyszłą większość rządzącą, odwołując się do wyroku suwerena, który moralnie powinien wiązać przyszłą władzę. Sugerował to już minister Jarosław Sellin w komentarzu powyborczym na antenie TVN24. Tendencyjnie sformułowane pytania referendum były pułapką na suwerena i jego niezwykle żywą chęć politycznego wypowiedzenia się.

Polacy zachowali się więc w pełni suwerennie wobec medialnych i finansowych wpływów obozu władzy. Nie ulegli też ułudzie jednego bloku opozycji – głosowali na partie najbliższe swym poglądom. I to jest najlepsza informacja tych wyborów.

Wspaniałą wiadomością dla państwa jest to, że Polacy pokazali, iż są dojrzałym politycznie społeczeństwem. To jednocześnie wiadomość niewygodna dla polityków, którzy muszą pogodzić się z tym, że to oni są wykonawcami woli obywateli, a nie odwrotnie.

Przeczytaj też: Bilokacja Donalda Tuska i Trzecia Droga na kursie po trzecie miejsce