Co dalej ze sprawcami wykorzystania? „Nie mamy w Kościele dobrej odpowiedzi na to pytanie”

Nie wiemy, co z oskarżonymi duchownymi robić, poza tym, że ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa odsuwamy ich od pracy duszpasterskiej – mówi „Tygodnikowi Powszechnemu” ks. Piotr Studnicki, kierownik biura delegata episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży.

W „Tygodniku Powszechnym” o tym, jak Kościół w Polsce radzi sobie z wykorzystywaniem małoletnich przez księży Anna Goc rozmawia z ks. Piotrem Studnickim, kierownikiem biura delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. ochrony dzieci i młodzieży.

Ks. Studnicki zauważa, że przeżywamy falę ujawnień: w 2019 r. mieliśmy informacje o 382 sprawcach, a teraz, zaledwie cztery lata później, wiemy o 900 sprawcach i ponad 1200 skrzywdzonych.

Duchowny przyznaje, że Kościół w Polsce do tej pory nie miał odwagi, by spojrzeć w przeszłość: „Skupiliśmy się na budowaniu systemu prewencji, na pomocy osobom skrzywdzonym, zabrakło natomiast determinacji, żeby zmierzyć się z przeszłością. Baliśmy się przyznać do ignorancji, do zaniedbań, do błędów. W Kościele w Polsce mocne było przekonanie, że to Zachód ma problem, a nie my”.

Dopiero w marcu tego roku polscy biskupi zdecydowali o rozpoczęciu prac nad powołaniem komisji niezależnych ekspertów. Szef biura delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży mówi, że wraz ze współpracownikami opracowują koncepcję i założenia metodologiczne takiej komisji, które delegat chce przedstawić biskupom w czerwcu na zebraniu plenarnym episkopatu. „Biskupi wyrazili oczekiwanie przeprowadzenia badań archiwalnych – zarówno w archiwach państwowych, jak i kościelnych. Zakładam więc, że komisja będzie miała możliwość przejrzenia archiwów kościelnych. Być może więcej szczegółów pojawi się w czerwcu” – czytamy.

Rozmowa dotyczy też tego, co dzieje się ze sprawcami, gdzie oni przebywają. „Nie mamy w Kościele dobrej odpowiedzi na to pytanie. I to jest rzeczywiście duże wyzwanie” – przyznaje ks. Studnicki. Tłumaczy, że „po zgłoszeniu zawiadomienia na księdza, którego sprawa dotyczy, nakładane są środki zapobiegawcze. Najczęściej jest odsuwany od duszpasterstwa do czasu wyjaśnienia sprawy”. Tyle że „postępowania kościelne trwają długo”, nawet latami.

„Najczęściej przełożeni kościelni nakazują oskarżonemu księdzu przebywać w miejscu, gdzie nie ma kontaktu z dziećmi i młodzieżą. W postępowaniu wobec oskarżonych dużo zależy od tego, czy również organy państwowe prowadzą odrębne postępowanie w sprawie. A także od tego, czy sprawa dotyczy dawnych czynów, czy też oskarżenie jest związane z obecną posługą. Gra też rolę wiek oskarżonego i to, na ile jest otwarty np. na fachową diagnozę psychoseksualną” – mówi duchowny.

Z rozmowy można dowiedzieć się, że „w ostatnich latach w Kościele w Polsce podjęto pracę nad instytucjonalnym zajęciem się oskarżonymi księżmi. W 2020 r. w diecezjach i zakonach ustanowiono funkcję kuratora. Głównym jego zadaniem jest przygotowanie indywidualnego «planu bezpieczeństwa» dla obwinionego księdza, monitorowanie stosowania nałożonych na niego ograniczeń i wsparcie w ich przyjęciu. Obecnie w Polsce jest około 90 kuratorów, co najmniej jeden w każdej diecezji i wielu w zgromadzeniach męskich”.

„Wydaje się, że system pomocy pokrzywdzonym został wypracowany. Wyzwaniem na dzisiaj jest zajęcie się oskarżonymi. Ten temat wraca podczas rozmów w diecezjach: co zrobić z oskarżonym księdzem, gdzie go wysyłać, jak z nim pracować? Nie wiemy, co z tymi duchownymi robić, poza tym, że ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa odsuwamy ich od pracy duszpasterskiej” – zaznacza kierownik biura delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. ochrony dzieci i młodzieży.

Zwraca też uwagę, że jeśli wykorzystanie dotyczy osoby powyżej 15 roku życia, czyn ten nie jest penalizowany przez państwo, a te poniżej 15 często ulegają przedawnieniu. „W takich przypadkach jedynie na Kościół spada duża odpowiedzialność przeprowadzenia postępowania, wyjaśnienia sprawy, a po potwierdzeniu winy wymierzenia kościelnej kary. I pozostaje dylemat: co my mamy z takim księdzem zrobić? Wydalić z kapłaństwa? A może jednak nie zawsze, by przez kontrolę nad sprawcą spróbować zapobiec kolejnej możliwej krzywdzie? Tak naprawdę zostajemy z tym sami”.

Przeczytaj też: Skrzywdzeni i droga nawrócenia dla Kościoła

DJ