Abp Polak po publikacji „Rzeczpospolitej”: Zawstydzające, że przez dziesięciolecia nie dostrzegaliśmy cierpienia skrzywdzonych

Mam nadzieję, że badania niezależnych ekspertów pomogą Kościołowi w Polsce w uczciwym rozliczeniu się z przeszłością – pisze abp Wojciech Polak, delegat episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży.

W dzisiejszej „Rzeczpospolitej” ukazał się duży materiał Tomasza Krzyżaka i Piotra Litki o wykorzystywaniu seksualnym małoletnich w Kościele w Polsce w latach 1944–89. Dziennikarze szacują liczbę spraw na blisko 300, a liczbę osób wykorzystanych – ok. 1100. Publikują informacje na temat 121 zidentyfikowanych przez nich sytuacji.

Jedną z nich jest sprawa ks. Michała Czajkowskiego, byłego asystenta kościelnego „Więzi”. Opublikowaliśmy oświadczenie Andrzeja Friszke i Zbigniewa Nosowskiego, współautorów (wraz z Anną Karoń-Ostrowską i Tomaszem Wiścickim) raportu „Więzi” sprzed 17 lat (krótkie omówienie dostępne tutaj). „Potwierdzamy, że przygotowując raport o współpracy ks. Michała Czajkowskiego ze Służbą Bezpieczeństwa, który został opublikowany w lipcu 2006 r., nie znaliśmy materiałów, jakie dziś zostały omówione w «Rzeczpospolitej». Nie mieliśmy bowiem dostępu do teczki personalnej tajnego współpracownika (to tam SB gromadziła m.in. materiały dotyczące werbunku)” – piszą.

Dziś popołudniu głos po publikacji materiału „Rzeczpospolitej” zabrał abp Wojciech Polak, delegat episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży. W specjalnym komunikacie przyznał on, że po zapoznaniu się z wynikami kwerendy myśli przede wszystkim o osobach skrzywdzonych.

„Zawstydzające jest, że przez dziesięciolecia nie dostrzegaliśmy ich krzywdy i cierpienia. Jeszcze raz pragnę za to przeprosić. Byliśmy też często naiwni w postępowaniu wobec sprawców tych przestępstw. Równocześnie wstrząsające jest to, jak często dobro dzieci było lekceważone przez służby totalitarnego państwa, a ich krzywdy służyły również do wciągnięcia sprawców we współpracę z bezpieką” – pisze.

Zapewnia również: „Dziś jako Kościół podejmujemy działania, aby przyjąć i wysłuchać osoby skrzywdzone, a także – odpowiadając na potrzeby – udzielić im pomocy, przede wszystkim psychologicznej i duchowej. Staramy się ich szukać. Temu służy trwająca kampania informacyjna skierowana do parafii, przygotowana i realizowana przez Biuro Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży i Fundację Świętego Józefa KEP, wsparta przez Radę Stałą Konferencji Episkopatu Polski. Chcemy w ten sposób zdecydowanie wyjść ze znakiem gotowości do przyjęcia i wsparcia wszystkich, którzy zostali skrzywdzeni przez duchownych i konsekrowanych, także w odległej przeszłości.

Zdaniem delegata kwerenda, której wyniki ukazały się w „Rzeczpospolitej”, potwierdza konieczność dalszych badań archiwalnych w Kościele. Hierarcha przypomina, że „biskupi w marcu br. podjęli decyzję, aby powołać niezależny zespół specjalistów, którego przedmiotem badań będzie praktyka rozwiązywania problemów związanych z przestępstwami popełnionymi przez niektóre osoby duchowne wobec małoletnich w przeszłości”.

„Wraz z moimi współpracownikami przygotowuję obecnie koncepcję jego prac, którą przedstawię biskupom na najbliższym zebraniu plenarnym KEP w czerwcu. Mam nadzieję, że badania niezależnych ekspertów pomogą Kościołowi w Polsce w uczciwym rozliczeniu się z przeszłością, uwzględniając kontekst historyczny i społeczny. Oczekują tego osoby skrzywdzone. Potrzebujemy tego jako Kościół, aby odbudować zaufanie i wiarygodność, konieczne do realizacji naszej misji” – zaznacza abp Polak.

Komunikat delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży:

Po zapoznaniu się z wynikami kwerendy przeprowadzonej przez dziennikarzy „Rzeczpospolitej” w archiwach państwowych, m.in. Instytutu Pamięci Narodowej, myślę przede wszystkim o osobach skrzywdzonych wykorzystaniem seksualnym w dzieciństwie. Zawstydzające jest, że przez dziesięciolecia nie dostrzegaliśmy ich krzywdy i cierpienia. Jeszcze raz pragnę za to przeprosić. Byliśmy też często naiwni w postępowaniu wobec sprawców tych przestępstw. Równocześnie wstrząsające jest to, jak często dobro dzieci było lekceważone przez służby totalitarnego państwa, a ich krzywdy służyły również do wciągnięcia sprawców we współpracę z bezpieką.

Dziś jako Kościół podejmujemy działania, aby przyjąć i wysłuchać osoby skrzywdzone, a także – odpowiadając na potrzeby – udzielić im pomocy, przede wszystkim psychologicznej i duchowej. Staramy się ich szukać. Temu służy trwająca kampania informacyjna skierowana do parafii, przygotowana i realizowana przez Biuro Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży i Fundację Świętego Józefa KEP, wsparta przez Radę Stałą Konferencji Episkopatu Polski. Chcemy w ten sposób zdecydowanie wyjść ze znakiem gotowości do przyjęcia i wsparcia wszystkich, którzy zostali skrzywdzeni przez duchownych i konsekrowanych, także w odległej przeszłości.

Dziennikarze wykonali ogrom pracy. Ta kwerenda potwierdza konieczność dalszych badań archiwalnych w Kościele. Biskupi w marcu br. podjęli decyzję, aby powołać niezależny zespół specjalistów, którego przedmiotem badań będzie praktyka rozwiązywania problemów związanych z przestępstwami popełnionymi przez niektóre osoby duchowne wobec małoletnich w przeszłości. Wraz z moimi współpracownikami przygotowuję obecnie koncepcję jego prac, którą przedstawię biskupom na najbliższym zebraniu plenarnym KEP w czerwcu. Mam nadzieję, że badania niezależnych ekspertów pomogą Kościołowi w Polsce w uczciwym rozliczeniu się z przeszłością, uwzględniając kontekst historyczny i społeczny. Oczekują tego osoby skrzywdzone. Potrzebujemy tego jako Kościół, aby odbudować zaufanie i wiarygodność, konieczne do realizacji naszej misji.

+ Wojciech Polak,
Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński, Prymas Polski
Delegat KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży

DJ

Przeczytaj także: Tośka Szewczyk i jej walka – o siebie i o Kościół