Pierwszy krzyknął, że król jest nagi

Dziś słowa kard. Ratzingera z roku 2005 wydają się niewinne. Ale wtedy – pamiętam! – to był szok. Oto ktoś z samego serca Watykanu mówił, że Kościół jest zepsuty.

Kiedy człowiek umiera, mało kto widzi natychmiast jego życie w całości. Do głowy przychodzą najpierw detale, te chwile, które sprawiły, że był nam bliski. Dlatego przyjdzie jeszcze czas na podsumowania, na  analizy teologii. Zajmują się tym zresztą całe wielkie instytuty, bo na jedną głowę myśl Ratzingera zdaje się być za duża.

Powiem więc osobiście. Dziś myślę przede wszystkim o tym, że Joseph Ratzinger był tym, który jako pierwszy głośno powiedział mi, że król jest nagi. Wykrzyczał to w momencie, kiedy na Watykan skierowane były oczy całego świata, w Wielki Piątek 2005 r., na dziesięć dni przed śmiercią Jana Pawła II. Wykrzyczał tak, że nie można było jego słów nie zauważyć. Nie można ich było zignorować, choć jeszcze długo nie zdawaliśmy sobie chyba sprawy z ich wagi.

Benedykt XVI to patron cichych i upartych walecznych. Ten, który nas ośmielił i dodał odwagi

Monika Białkowska

Udostępnij tekst

Facebook

Twitter

Z perspektywy przełomu roku 2022 i 2023 słowa te wydają się niewinne. To już nie rewolucja, ale fakty, z którymi zderzamy się każdego dnia. Ale wtedy – pamiętam! – to był szok.

Oto ktoś wielki, ktoś z samego serca Watykanu, mówił, że Kościół jest zepsuty. Oto ktoś z samego Watykanu oskarża już nie tylko zły świat, sekularyzację, rewolucję seksualną, relatywizm moralny, ale mówił: to my! To w samym sercu Kościoła – oprócz Jezusa – tkwi też cierń zła, który jest dla świata zgorszeniem!

„Ileż razy oznaki władzy możnych tego świata obrażają prawdę, sprawiedliwość i godność człowieka! Ileż razy ich rytuały i wielkie słowa są w rzeczywistości nadętymi kłamstwami, karykaturą powinności, która na nich spoczywa z racji sprawowanego urzędu, jaką jest służba dobru” – mówił kardynał Ratzinger.

Tu jeszcze można było mieć nadzieję i oszukiwać się, że mowa jest o innych. Że to nie do nas. Że w Kościele nie ma rytuałów i nadętych słów. Ale potem już nie pozostawił wątpliwości.

„Czy jednak nie powinniśmy myśleć także o tym, ile Chrystus musi wycierpieć w swoim Kościele? Ileż razy nadużywa się sakramentu Jego obecności, jak często wchodzi On w puste i niegodziwe serca! Ileż razy czcimy samych siebie, nie biorąc Go nawet pod uwagę! Ileż razy Jego słowo jest wypaczane i nadużywane! Jak mało wiary jest w licznych teoriach, ileż pustych słów! Ile brudu jest w Kościele, i to właśnie wśród tych, którzy poprzez kapłaństwo powinni należeć całkowicie do Niego! Ileż pychy i samouwielbienia! Jak mało cenimy sobie sakrament pojednania, w którym On czeka, by nas podźwignąć z upadków! To wszystko jest obecne w Jego męce. Zdrada uczniów, niegodne przyjmowanie Jego Ciała i Krwi jest z pewnością największym bólem, który przeszywa serce Zbawiciela”.

A potem: „Panie, tak często Twój Kościół przypomina tonącą łódź, łódź, która nabiera wody ze wszystkich stron. Także na Twoim polu widzimy więcej kąkolu niż zboża. Przeraża nas brud na szacie i obliczu Twego Kościoła. Ale to my sami je zbrukaliśmy! To my zdradzamy Cię za każdym razem, po wszystkich wielkich słowach i szumnych gestach”.

Nikt przed nim nie powiedział tego tak głośno. Nikt nie wszczął takiego alarmu. Nikt przed nim się nie odważył. „Brud w Kościele”. „Tonąca łódź”. „Król jest nagi”. To był wstrząs.

Pontyfikat był już tylko konsekwencją tamtego okrzyku. Zdecydowane działanie w prawie pedofilii. A potem – abdykacja, kiedy się okazało, że stary i chory papież może ponownie tylko patrzeć, jak wszystko wymyka mu się z rąk i jak dwór przejmuje rządy – a na zwłokę w ratowaniu tonącej łodzi nie można już sobie pozwolić.

Można mówić dziś o dziesiątkach jego gestów. Zawsze bawiło mnie, kiedy media nazywały go „pancernym kardynałem”. Owszem, był niezależny. Imponowało mi, że jako jeden z niewielu przy Janie Pawle II nie uczył się polskiego, żeby wkraść się w papieskie łaski.

Ale był też zwyczajnie nieśmiały. Pamiętam go z Kolonii, z pierwszego wielkiego zderzenia z tłumem, kiedy bardzo chciał być z młodymi, kiedy autentycznie się nimi zachwycił, ale w swoich gestach pozostał niezdarny, nigdy nie był gwiazdorem ani przywódcą tłumów.

Pamiętam, jak nie pozwalał ludziom klaskać w trakcie homilii. Już wtedy myślałam, ile ten człowiek miał w sobie pokory – bo jeśli dziś nie pozwala klaskać i mówi, że nie pasuje to do liturgii, to ileż musiał wewnętrznie cierpieć, gdy tłumy przez lata klaskały jak szalone Janowi Pawłowi II?

Nieśmiały, pokorny – ale pancerny tam, gdzie chodziło nie o niego, lecz o prawdę. Dlatego ja go zapamiętam jako człowieka odważnego. Człowieka, który nie szedł na układy i nie bał się narazić układom i koteriom. Człowieka, który wiedział, jakiego Kościoła chciał Chrystus i człowieka, który ten Kościół kochał – dlatego wiedział, że złu nie można ustąpić pola.

Papież, który krzyknął, że król jest nagi – patron cichych i upartych walecznych. Ten, który nas ośmielił i dodał odwagi.

Przeczytaj także: Zreformował papiestwo, przestawił zwrotnicę Kościoła. Benedykt XVI

Podcast dostępny także na Soundcloud i popularnych platformach