Warto było. Choć nieidealnie, w sprawie bp. Napierały mechanizm zadziałał

W świetle znanego mi materiału dowodowego nie rozumiem decyzji Stolicy Apostolskiej wobec bp. Napierały. Nie jestem w stanie wyobrazić sobie niczego, co mogłoby nadać świadomym zaniedbaniom charakter niezamierzony.

W czerwcu ub.r. oficjalnie złożyłem zawiadomienie w sprawie zaniedbań biskupów Stanisława Napierały i Edwarda Janiaka w diecezji kaliskiej. Do zawiadomienia dołączona była treść opublikowanego równocześnie artykułu „Jak to się robiło w diecezji kaliskiej (1)”. Publikowaliśmy również list abp. Stanisława Gądeckiego z 24 czerwca ub.r. o nadaniu biegu urzędowego tej sprawie.

Obecnie, dokładnie rok później, otrzymałem formalne powiadomienie o zakończeniu sprawy. Pismo to przekazał mi sekretarz abp. Gądeckiego trzy godziny po ogłoszeniu komunikatu archidiecezji poznańskiej o decyzjach podjętych przez Stolicę Apostolską wobec bp. Napierały.

Treść informacji, jaką otrzymałem, jest zasadniczo zbieżna z opublikowanym komunikatem, zawiera jednak istotną precyzację w odniesieniu do zdania, które przez swoją niejasność wzbudziło największe kontrowersje.

W komunikacie archidiecezji napisano: „Po dokładnej analizie zebranej dokumentacji Stolica Apostolska uznała, że tylko w jednym z w/w przypadków doszło do niezamierzonego zaniedbania”. Mogło to oznaczać albo że tylko w jednym przypadku z dwóch badanych doszło do zaniedbania, ale niezamierzonego, albo że w jednym przypadku doszło do zaniedbania niezamierzonego, lecz w drugim – zamierzonego.

List, jaki otrzymałem od abp. Gądeckiego, pozwala rozstrzygnąć tę kwestię zdecydowanie na korzyść pierwszej interpretacji. Czytam w nim bowiem: „Kongregacja ds. Biskupów, po dokładnej analizie dokumentacji dotyczącej sygnalizowanego zaniedbania ks. biskupa seniora Stanisława Napierały w sprawie o nadużycia seksualne wobec małoletnich dokonane przez ks. Władysława Ł., uznała powyższe oskarżenie za częściowo zasadne, stwierdzając, że doszło do niezamierzonego zaniedbania ze strony ks. bpa Stanisława Napierały”. Stąd zapewne biorą się łagodne sankcje nałożone na emerytowanego hierarchę.

Ignorancją zawinioną nazywa teologia moralna sytuację, w której ktoś nie wiedział, choć wiedzieć powinien. Przypadków takiej zawinionej ignorancji po stronie hierarchów było – i wciąż jest – w naszym Kościele sporo

Zbigniew Nosowski

Udostępnij tekst

Facebook

Twitter

Decyzja ta pozostaje dla mnie zaskakująca. Czyżby niezbędne okazało się wkrótce badanie zaniedbań popełnionych w trakcie badania zaniedbań? Jak się bowiem okazuje, według Watykanu można uznać – „po dokładnej analizie zebranej dokumentacji” – że ktoś w sposób „niezamierzony” świadomie zaniedbywał swoje elementarne obowiązki. W niezamierzony sposób lekceważył pokrzywdzone dzieci (wina sprawcy została przecież szybko stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu). W niezamierzony sposób nie wszczynał postępowania wyjaśniającego. W niezamierzony sposób nie informował Kongregacji Nauki Wiary. I w niezamierzony sposób wysłał sprawcę do innej diecezji (w niezamierzony sposób nie informując tamtego biskupa o przeszłości duchownego).

Nie rozumiem tej decyzji w świetle znanego mi materiału dowodowego, a nie jestem w stanie wyobrazić sobie niczego, co mogłoby nadać świadomym zaniedbaniom charakter niezamierzony. Chyba że słowu „niezamierzony” nadamy inne znaczenie, np. niedbalstwo. Tak czy owak pozostaje ono zawinione. Bp Napierała uwierzył bowiem w tłumaczenia skazanego księdza, a nie dał wiary prawomocnemu wyrokowi sądu, który uznał duchownego za winnego przestępstw wobec ośmioletnich dzieci.

Przypomnę, że kanclerz kurii kaliskiej ks. Marcin Papuziński (do dziś pełni tę funkcję) w liście do mnie nie wypowiadał się co do zaniedbań bp. Napierały, bronił natomiast w tej sprawie jego następcy, bp. Edwarda Janiaka, twierdząc, że do 2019 r. nie miał on wiedzy co do sprawy ks. Ł.

Już rok temu komentowałem, że nawet przyjmując wersję ks. Papuzińskiego, iż bp Janiak o sprawie nie wiedział, to – mówiąc językiem kościelnym – jest to ignorancja zawiniona. Miał on bowiem, jako biskup diecezjalny, skąd się dowiedzieć. A ignorancją zawinioną nazywa teologia moralna sytuację, w której ktoś nie wiedział, choć wiedzieć powinien. Życie pokazuje, że przypadków takiej zawinionej ignorancji po stronie hierarchów było – i wciąż jest – w naszym Kościele sporo.

Co do drugiej sprawy zarzucanej biskupowi Napierale – nie znam jej z osobistych badań, wolałbym więc nie komentować watykańskiej decyzji w tym przypadku. Trzeba jednak przypomnieć, że publikowane relacje osób bezpośrednio zaangażowanych wskazywały, iż ukarany dziś hierarcha wiedział również o czynach ks. H. i nic z tą wiedzą nie zrobił.

Przy powyższych słabościach rozstrzygnięcie Stolicy Apostolskiej ma jednak jedną podstawową zaletę: wyjaśnia sytuację i otwiera pole do swobodnego działania dla nowego biskupa kaliskiego, Damiana Bryla. Co prawda, Watykan nie wydał emerytowanemu hierarsze jednoznacznego zakazu, a jedynie zalecił mu „nieobecność na publicznych celebracjach lub wydarzeniach” – jednak zalecenie to jest stanowcze i może służyć bp. Brylowi jako podstawa do odpowiednich decyzji.

Dla mnie natomiast ważna jest jeszcze konkluzja o słuszności wybranej drogi działania. Sama publikacja artykułu o poważnych zaniedbaniach w Kaliszu nie wywołałaby w Kościele istotnej reakcji. Podobnie – prywatne listy do biskupów z prośbą o interwencję. Dzięki papieskiemu motu proprio „Vos estis lux mundi”, wprowadzającemu po raz pierwszy mechanizmy rozliczania hierarchów, mogłem natomiast złożyć formalne zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez biskupa kaliskiego.

Rok później okazuje się, że mechanizm zadziałał. Nieidalnie jeszcze, ale zadziałał. Warto było.

Przeczytaj też: Jestem rozczarowany polityką personalną Franciszka w polskim Kościele i tanim miłosierdziem Watykanu