Jesień 2024, nr 3

Zamów

Jak Hagia Sofia stała się zakładnikiem polityki neoosmanizmu

Hagia Sofia. Fot. Engin Akyurt / Pixabay

Decyzja tureckiego sądu o przekształceniu Hagii Sofii w meczet tak naprawdę służy podkreślaniu wierności rządzących wobec mitycznej osmańskiej przeszłości i podtrzymuje pewien rodzaj turecko-muzułmańskiego nacjonalizmu, mającego na celu odwrócenie procesu sekularyzacji państwa tureckiego.

Wesprzyj Więź

W związku z powrotem budynku Hagii Sofii (tur. Ayasofya) do funkcjonowania jako meczet pojawiły się w przestrzeni publicznej wypowiedzi, że oto muzułmanie właśnie zamienili w meczet świątynię chrześcijańską czy też ponownie ją „zdobyli”. Nierzadko wypowiedzi takie padały w kontekście snutej teorii o ogólnej nienawiści islamu do chrześcijaństwa czy też wrogości wszystkich muzułmanów do chrześcijańskich miejsc kultu, czego wyrazem miałoby być również m.in. podpalenie katedry w Nantes przez muzułmańskiego imigranta (tymczasem sprawcą podpalenia jest uchodźca z Rwandy, chrześcijanin, który sam przyznał się do tego czynu).

Hagia Sofia to budynek, który odgrywał ważną rolę w historii i wciąż budzi emocje, również w polityce, a jego wpływ widoczny jest w architekturze budowli sakralnych na całym świecie. Ostatnie wydarzenia z nim związane rozgrywają się na kilku poziomach i nie zawsze dotyczą one religii.

Trochę historii

Obecna budowla Hagia Sofia, czyli kościół Mądrości Bożej, została wzniesiona w Konstantynopolu (dziś Stambuł) w latach 532–537, a ufundował ją cesarz Justynian I (527–565). Do jej budowy wykorzystano wiele cennych materiałów i była niezwykle bogato zdobiona, gdyż – jako miejsce koronacji cesarzy bizantyńskich, katedra patriarchy i najważniejsza świątynia w państwie – uosabiała wielkość oraz siłę tegoż państwa. Stanowiła także symbol wschodniego chrześcijaństwa. Jej wnętrze do dziś zawiera w sobie wiele historycznych śladów, jak np. runiczny napis z IX wieku na balustradzie w południowej galerii, będący świadectwem obecności Skandynawów w gwardii cesarskiej, czy grób doży weneckiego, Enrica Dandola, który dowodził zdobyciem Konstantynopola przez IV krucjatę w 1204 r. Jako katedra prawosławna Hagia Sofia służyła do 1453 r., czyli do zajęcia Konstantynopola przez muzułmańskich Turków, z krótką przerwą na lata 1204–1261, kiedy była katedrą katolicką.

Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń

Pakiet Druk+Cyfra

    • 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
      z bezpłatną dostawą w Polsce
    • 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
    • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.

Pakiet cyfrowy

  • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
  • Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
    w trakcie trwania prenumeraty)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Podziel się

Wiadomość