Kard. Scola: Dość bezczelnych ataków ludzi Kościoła na papieża

Komunia z następcą św. Piotra dla katolików nie jest kwestią ludzkiej sympatii czy sentymentalizmu, ale dotyczy samej natury Kościoła – pisze kard. Angelo Scola, jeden z głównych papabile konklawe z 2013 roku.

Słowa te pochodzą z najnowszej autobiografii znanego włoskiego hierarchy „Ho scommesso sulla Libertà” („Postawiłem na wolność”), napisanej we współpracy z Luigim Geninazzim. Książka w najbliższych dniach ukaże się we Włoszech.

Cykliczny kryzys?

Kard. Scola zastanawia się w niej nad przyszłością chrześcijaństwa. Zadaje pytanie: w jakim punkcie znajduje się Kościół katolicki w czasie burzy, przez którą zdaje się przechodzić? Z liczbowego punktu widzenia, zauważa, mamy do czynienia z niezaprzeczalną erozją katolicyzmu i wierzących w Europie czy Ameryce, gdzie kategoria ludzi deklarujących brak więzi z jakąkolwiek religią zdaje się rosnąć – do tego stopnia, że niektórzy obserwatorzy zaczynają się zastanawiać, czy deklarowany agnostycyzm nie stanie się „pierwszą religią w świecie zachodnim. Już za dziesięć lat oczekuje się, że agnostyków być od 25 do 30 procent, a zatem staną się względną większością, wyprzedzając tym samym grupę katolików i protestantów, w obu przypadkach na poziomie 22 procent”.

Kardynał zwraca uwagę, że według niektórych obserwatorów kryzysy podobne do obecnego występują w historii Kościoła co pięćset lat. Cytuje opinię badacza religii, Jean’a François’a Colosimo, który uważa, że obecny czas przypomina swoim systemowym charakterem kryzys z IV wieku, spór o inwestyturę w XI wieku czy o odpusty w XV wieku. „Za każdym razem towarzyszył im chaos moralny. Za każdym razem katastrofa przychodziła nie z zewnątrz, ale od wewnątrz. Za każdym razem kryzys mocno uderzał w instytucję, a tym razem bardziej niż kiedykolwiek skupia się na Kurii [Rzymskiej] i duchowieństwie” – zaznacza.

Idea cyklicznego charakteru kryzysów, „na wzór wstrząsów geofizycznych”, jawi się jednak Scoli jako „pewne naciąganie, które nie uwzględnia wielkiej różnorodności wspomnianych wydarzeń”. W obecnej sytuacji mamy bowiem do czynienia z zeświecczeniem. Tutaj, zdaniem kardynała, tkwią „głębokie korzenie skandali, przestępstw, zachowań anormalnych, takich jak wykorzystywanie seksualne małoletnich, popełnianych również przez osoby konsekrowane. Jeśli bowiem brakuje odniesienia do łaski i żyje się tak, jakby Boga nie było, to powoli, ale nieubłaganie rozpada się i upada także moralność osobista”.

Papież to papież

Również z tego powodu – tłumaczy hierarcha – papież Franciszek chce dzisiaj „wstrząsnąć sumieniami, kwestionując nawyki i zachowania utrwalone w Kościele, za każdym razem podnosząc poprzeczkę, którą trzeba pokonać”. Może to zrodzić pewną dezorientację, a nawet niepokój – przyznaje emerytowany metropolita Mediolanu. Nie usprawiedliwia to jednak „coraz bardziej brutalnych i bezczelnych ataków na jego osobę, zwłaszcza zrodzonych w Kościele”. Zdaniem jednego z głównych papabile konklawe z 2013 roku krytycy Franciszka są w błędzie.

„Od dzieciństwa uczyłem się, że «Papież to papież», a człowiek wierzący jest jemu winien miłość, szacunek i posłuszeństwo jako widzialnemu znakowi i pewnej gwarancji jedności Kościoła idącego za Chrystusem. Komunia z następcą Piotra nie jest kwestią pokrewieństwa kulturowego, ludzkiej sympatii czy uczucia sentymentalnego, ale dotyczy samej natury Kościoła” – podkreśla kard. Scola. Jak dodaje, „trzeba się nauczyć każdego papieża, jego stylu”. On sam uznaje za „godną podziwu i wzruszającą nadzwyczajną zdolność Franciszka, by stawać się bliskim wszystkich, zwłaszcza wykluczonych, tych, którzy najbardziej cierpią z powodu «kultury odrzucenia»”.

Powrót jałowej opozycji

Były metropolita Mediolanu wyraża niepokój z powodu coraz ostrzejszych wewnątrzkościelnych polemik, nawet kosztem prawdy i miłości. Ale nie widzi groźby rozłamu, obawia się raczej robienia kroków wstecz, do czasów posoborowej debaty między konserwatystami a postępowcami. „Widzę odrodzenie się przesadnej opozycji pomiędzy sztywno rozumianymi strażnikami Tradycji, a zwolennikami tego, co rozumiano jako dostosowanie praktyki, ale i doktryny do wymogów światowych” – wyznaje.

Dla tych pierwszych to właśnie innowacje „wprowadzone po Soborze spowodowały odpływ wiernych, dla drugich to niewystarczająca odpowiedź na oczekiwania społeczeństwa była główną przyczyną oddalenia się od Kościoła”.

Według kard. Scoli, z tych dwóch przeciwstawnych wizji, które „eksplodują ponownie w bardziej radykalnych kategoriach, wywodzi się w dużej mierze stan zamieszania, w którym żyje dziś wielu katolików, nie tylko zwykłych wiernych”. A to go zasmuca, bo – jak wspomina – w latach swojej posługi biskupiej zdawał się dostrzegać „przezwyciężenie tej jałowej opozycji, szczerą chęć rozmawiania ze sobą nawzajem, ale przede wszystkim odnowioną zdolność do współpracy w różnych dziedzinach wspólnoty kościelnej i zaangażowania społecznego, porzucającą jednostronne określenia, uważane już za przestarzałe i zużyte”.

Sposobem na przezwyciężenie napięć jest „zawierzenie się Duchowi, który nie daje się okiełznać logice układów” – stwierdza kard. Scola.

KAI, DJ