Multimedialne wydarzenie odbędzie się dziś między 21 a 23 na Placu Bankowym w Warszawie. W ten sposób Stowarzyszenie „Otwarta Rzeczpospolita” chce uczcić 76. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim.
Projekt autorstwa Gabi von Seltmann polega na symbolicznym „odbudowywaniu” Wielkiej Synagogi, zburzonej przez Niemców po upadku powstania w warszawskim getcie. Jej miejsce (dawniej Tłomackie 7) zajmuje dziś podstawa przeszklonego wieżowca. Na jego ścianie od strony placu Bankowego zostanie wyświetlony dziś obraz zburzonej Wielkiej Synagogi, który będzie następnie animowany tak, by widz miał wrażenie, że budowla powstaje z ruin. Dzięki zastosowaniu wirtualnych multimedialnych technik animacji, w kulminacyjnym momencie projekcji ukaże się obraz Wielkiej Synagogi z czasu jej świetności. Projekcji będzie towarzyszył kolaż dźwiękowy. Z archiwalnego nagrania usłyszymy śpiew kantora tej synagogi, Gerszona Siroty, który zginął w warszawskim getcie, a fragmenty wiersza Bashert przeczyta autorka, Irena Klepfisz, córka Michała – żołnierza Żydowskiej Organizacji Bojowej.
Głównym zamysłem realizowanego po raz drugi projektu artystycznego jest przypomnienie historii miejsca i mieszkańców miasta, którzy korzystali z niej od 1878 roku. Jak tłumaczy prof. Monika Płatek, „była ona miejscem kultu, ale i kultury, symbolem Polski otwartej, bogatej różnorodnością kulturową i religijną”. – Nie rozumiem więc, dlaczego wznosząc po wojnie z gruzów katedrę na Starówce, zaniedbaliśmy odbudowę Wielkiej Synagogi. Dlaczego w kraju tak wrażliwym na symbole w ten obrazowy sposób pozwoliliśmy na symboliczne trwanie triumfu nazistów? – pyta.
Wielka Synagoga przestała istnieć 16 maja 1943 roku. Wysadzenie 65-letniej warszawskiej bóżnicy, na zakończenie pacyfikacji powstania w getcie miało oznaczać „koniec dzielnicy żydowskiej w Warszawie”. Symboliczny powrót na Tłomackie Wielkiej Synagogi, na której podczas projekcji ukazuje się wielki napis ליבע (miłość), zaprzecza „tryumfowi nazistów”. W intencji artystki miłość przezwycięża nienawiść, przywracając pamięć o zgładzonej żydowskiej społeczności miasta.
Jest to prawdopodobnie pierwsza inicjatywa polegająca na wirtualnym upamiętnieniu. Twórcy „wirtualnego pomnika” zajmują się kwestią pamięci o nieistniejącym już mieście i jego mieszkańcach, a także problemem niepamięci.
Wydarzenie będzie transmitowane na stronie www.otwarta.org.
DJ
