Uważamy za konieczne, wzorem innych krajów europejskich, przyjęcie ustawy zapobiegającej i penalizującej mowę nienawiści w przestrzeni publicznej – czytamy w międzyśrodowiskowym apelu dziennikarzy, publicystów i działaczy społecznych, zainicjowanym przez „Liberté!”.
Zabójstwo prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza wstrząsnęło Polską. Ta tragedia może i powinna zmusić nas do autorefleksji nad spiralą nienawiści, która rozkręca się w Polsce od dawna. Niszczy ona społeczeństwo, a na końcu zniszczy i państwo polskie. Jeśli jej nie przerwiemy teraz, to kwestią czasu będzie, kiedy doświadczymy kolejnych tragedii i wstrząsów. Wtedy nie będzie miało już znaczenia, kto bardziej zawinił, kto kiedyś tę nienawiść rozpoczął.
Jeśli chcemy przetrwać jako wspólnota, to nie możemy nawoływać do pojednania, dokonując rachunku cudzego sumienia
Wina, tak samo jak prawda, nigdy nie leży pośrodku. Nie uważamy, że wszystkie strony sporu ponoszą taką samą odpowiedzialność za postępującą dehumanizację przeciwników politycznych i narastające podziały. Świadomi powagi chwili uznajemy jednak ten tragiczny moment za czas nadzwyczajny, w którym należy zawiesić naturalny odruch dokonywania rozliczeń.
Jeśli chcemy przetrwać jako wspólnota, to nie możemy nawoływać do pojednania, dokonując rachunku cudzego sumienia. Aby przerwać nienawiść, jest tylko jeden sposób: bezwarunkowe i radykalne wybaczenie. „Wybaczamy i prosimy o wybaczenie” – te słowa polskich biskupów sprzed pięćdziesięciu lat są jedynym przesłaniem etycznym mogącym powstrzymać destrukcję państwa i narodu. Wzywamy do tego wszystkich i sami to deklarujemy w swoim imieniu: wybaczamy ludziom powodowanym nienawiścią i przepraszamy, jeśli do tego płomienia dołożyliśmy od siebie paliwo. Zwracamy się do partii politycznych i ich liderów z apelem o przyłączenie się do tego aktu wybaczenia przeciwnikom – w przekonaniu, że tylko taki etyczny radykalizm jest w stanie zapobiec kolejnym nieszczęściom w przyszłości.
Wszyscy, niezależnie od poglądów, stanowimy republikę – rzecz wspólną kierującą się prawami. Prawa mają moc ograniczania zła. Uważamy za konieczne, wzorem innych krajów europejskich, przyjęcie ustawy zapobiegającej i penalizującej mowę nienawiści w przestrzeni publicznej.
Żadne względy polityczne, rynkowe czy jakiekolwiek inne nie powinny górować nad potrzebą zatrzymania procesu niszczenia wspólnoty, wspomaganego niejednokrotnie zewnętrznymi siłami. Miejscem prac nad takim prawem jest Sejm, to tam kształtujemy ustrój Rzeczpospolitej. I to tam powinno być opracowane nowe prawo – „lex Adamowicz”, w nadzwyczajnej komisji, bez liczebnej przewagi rządzących, łączącej wszystkie siły polityczne.
Trzeba zrobić krok wstecz. Wyciągnąć rękę – bez pewności, czy po drugiej stronie ten gest spotka się ze zrozumieniem
Jesteśmy państwem demokratycznym, ale społeczeństwem targanym konfliktem. Etyka i prawo są w republikach po to, by nad żywiołami złych namiętności panować.
W tym duchu zwracamy się do wszystkich ludzi dobrej woli o przyłączanie się do tego apelu. Trzeba zrobić krok wstecz. Wyciągnąć rękę – bez pewności, czy po drugiej stronie ten gest spotka się ze zrozumieniem. Inaczej eskalacja konfliktu polsko-polskiego będzie postępować, a przelana krew nakręci spiralę nienawiści i przemocy.
Aby podpisać list, napisz do redakcji „Liberté!”: redakcja@liberte.pl
PODPISALI:
- dr Magdalena M. Baran – zastępczyni redaktora naczelnego „Liberté!”
- Bartosz Bartosik – sekretarz Laboratorium „Więzi”, członek Zespołu Komitetu Dialogu Społecznego
- Piotr Beniuszys – publicysta, członek redakcji Liberté!
- Bogumiła Berdychowska – publicystka, członkini redakcji kwartalnika „Więź”
- Rafał Berger – współprzewodniczący ze strony muzułmańskiej Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów
- Maria Borkowska – członek Komisji Rewizyjnej Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie
- Aleksandra Brochocka – członek Zarządu Towarzystwa „Więź”
- Paweł Broszkowski – były prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie
- Andrzej Brzeziecki – redaktor naczelny „Nowej Europy Wschodniej”
- Ewa Buczek – sekretarz redakcji kwartalnika „Więź”
- Marcin Celiński – zastępca redaktora naczelnego Liberté!, prezes wydawnictwa Arbitror
- Piotr Ciacek – coach, trener biznesu, wiceprezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie
- Jacek Cichocki – socjolog, koordynator projektu „Oczyszczalnia” w Laboratorium „Więzi”, członek Zarządu Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie
- Konrad Ciesiołkiewicz – przewodniczący Komitetu Dialogu Społecznego KIG, członek Zespołu Laboratorium „Więzi”
- Grzegorz Cydejko – Miasto2077
- Katarzyna Czayka Chełmińska – prezeska Zarząd Fundacji Szkoła Liderów
- dr Piotr M. A. Cywiński – dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau
- Maryna Czaplińska – menedżer kultury, członkini Zarządu Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie
- Andrzej Dębowski – redaktor „Magazynu Kontakt”
- Łukasz Domagała – Fundusz Obywatelski
- Sławomir Drelich – członek redakcji Liberté!
- Ignacy Dudkiewicz – redaktor „Magazynu Kontakt”, redaktor portalu ngo.pl
- Anna Dziewit Meller – „Tygodnik Powszechny”
- dr Sebastian Duda – filozof, teolog, członek redakcji kwartalnika „Więź”
- Wojciech Duda – redaktor naczelny „Przeglądu Politycznego”
- prof. dr hab. Andrzej Friszke – historyk, członek redakcji kwartalnika „Więź”
- Jakub Halcewicz-Pleskaczewski – redaktor naczelny serwisu Wiez.pl
- Katarzyna Jabłońska – publicystka, redaktor kwartalnika „Więź”
- Damian Jankowski – redaktor portalu Wiez.pl
- dr Łukasz Jasina – Polski Instytut Spraw Międzynarodowych
- Leszek Jażdżewski – redaktor naczelny Liberté!
- Tomasz Kaczor – redaktor „Magazynu Kontakt”
- Rafał Kalukin – „Polityka”
- dr hab. Tomasz Kamiński – członek redakcji Liberté!
- Ewa Kiedio – redaktor Wydawnictwa „Więź”
- Marcin Kiedio – grafik, stały współpracownik „Więzi”
- Jakub Kiersnowski – prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie
- Renata Kim – „Newsweek”
- Mateusz Komorowski – prezes Międzynarodowego Instytutu Społeczeństwa Obywatelskiego (MISO)
- Agaton Koziński – dziennikarz
- Dominika Kozłowska – redaktor naczelna miesięcznika Znak
- Tomasz Kycia – dziennikarz, członek redakcji kwartalnika „Więź”
- Tomasz F. Krawczyk
- Maciej Kuziemski – Harvard Kennedy School
- Jarosław Kuźniar – Onet
- Stanisław Latek – fizyk, były sekretarz Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie
- Błażej Lenkowski – prezes Fundacji Liberté!
- Mateusz Luft – redaktor „Magazynu Kontakt”
- Michał Łuczewski – Instytut Socjologii UW
- Rafał Madajczak – ASZdziennik
- Marcin Makowski – dziennikarz, publicysta
- Anna Materska-Sosnowska – Uniwersytet Warszawski, Fundacja Batorego
- Magda Melnyk – publicystka Liberté!
- dr Marek Migalski – Uniwersytet Śląski w Katowicach
- Aleksandra Nizioł – redaktor Wydawnictwa „Więź”
- Zbigniew Nosowski – redaktor naczelny kwartalnika „Więź”, chrześcijański współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów
- dr Grzegorz Pac – historyk, zastępca redaktora naczelnego kwartalnika „Więź”
- Marcin Pera – koordynator generalny Klubów „Tygodnika Powszechnego”
- ks. prof. dr hab. Andrzej Perzyński – teolog, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
- Jacek Purski – prezes Instytutu Bezpieczeństwa Społecznego
- Przemysław Radwan – wiceprezes Zarządu Fundacji Szkoła Liderów
- dr Maria Rogaczewska – socjolog, członkini redakcji kwartalnika „Więź”
- Maria Rościszewska – redaktorka „Magazynu Kontakt”
- Łukasz Rozdeiczer-Kryszkowski – prawnik, członek Zarządu Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie
- Bartłomiej Sienkiewicz – publicysta, prezes Instytutu Wspólnot Obywatelskich
- Stanisław Skarżyński – „Gazeta Wyborcza”
- dr hab. Agata Skowron-Nalborczyk – arabistka, religioznawca, współprzewodnicząca ze strony katolickiej Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów, członkini redakcji kwartalnika „Więź”
- Jerzy Sosnowski – pisarz, publicysta, członek redakcji kwartalnika „Więź”
- ks. Kazimierz Sowa
- Agnieszka Szelągowska – członkini Zarząd Fundacji Szkoła Liderów
- Konrad Szołajski – reżyser
- Misza Tomaszewski – redaktor naczelny „Magazynu Kontakt”
- Kuba Wygnański – prezes Zarządu Pracowni Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”
- Stanisław Zakroczymski – redaktor „Magazynu Kontakt”
- Konrad Piasecki – TVN 24
- Piotr Semka – „Do Rzeczy”
- Katarzyna Sadło (Kataryna) – „Do Rzeczy”
- Witold Jurasz – Onet, Dziennik Gazeta Prawna, Storytel
- Przemysław Staroń – Nauczyciel Roku 2018
- Marta Florkiewicz-Borkowska – Nauczyciel Roku 2017
- Joanna Urbańska, Nauczyciel Roku 2016
- Katarzyna Nowak-Zawadzka, Nauczyciel Roku 2015
- Marcin Zaród – Nauczyciel Roku 2013
- Anna Sosna – Nauczyciel Roku 2011
- Dariusz Kulma – Nauczyciel Roku 2008
- Danuta Konatkiewicz – Nauczyciel Roku 2006
- Bogumiła Bąk – Nauczyciel Roku 2003
- Barbara Halska – Nauczyciel Roku 2014
- o. Paweł Gużyński – dominikanin, komentator medialny i publicysta
- Michał Pac OP – przeor Klasztoru oo. Dominikanów w Poznaniu
-
dr hab. Tomasz Kalisz – Uniwersytet Wrocławski
- Katarzyna Okrasko – tłumaczka
- Roman Pawłowski – TR Warszawa
- Kapsyda Kobro-Okołowicz – Rada Patronacka Fundacji im. Ks. Jana Kaczkowskiego
-
Wojciech Pająk – Radny Rady Miejskiej w Suwałkach
- Małgorzata Bilska – publicystka portalu Aleteia Polska, współpracownik „Więzi”
- prof. ndzw. dr hab. Marta Leśniakowska – historyk sztuki
- Leszek Sarnowski – redaktor naczelny kwartalnika Dolnego Powiśla i Żuław „Prowincja”
- Dawid Droździkowski – Prezes Zarządu Fundacji Centrum Działań Profilaktycznych
- Miłosz Markiewicz – historyk sztuki, kulturoznawca, redaktor pisma kulturalnego „Fragile”
- ks. dr hab. Sławomir Szczyrba – prof. WSD w Łodzi, filozof, redaktor kwartalnika „Łódzkie Studia Teologiczne”
- Jolanta Elkan-Wykurz – Łódzki Klub Tygodnika Powszechnego
- Ewa Kusz – psycholog, psychoterapeuta, Tarnowskie Góry
-
dr. hab. Maria Gabryś-Heyke – prof. UMFC, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina
-
prof. dr hab. Krzysztof Heyke – Szkoła Filmowa w Łodzi
- Marek Twaróg – Dziennik Zachodni
- Grzegorz Borys – współinicjator Poznań Wolny Od Nienawiści, członek zarządu KOD Region Wielkopolska
- Marcin Wieremiejczuk – przedsiębiorca, Warszawa
-
dr Dorota Kowalewska – Instytut Politologii i Europeistyki, Uniwersytet Szczeciński
-
Dorota Nygren – Polskie Radio
- Michał Senk – Centrum Myśli Jana Pawła II
- Michał Łuczewski – Centrum Myśli Jana Pawła II
- Igor Janke – Instytut Wolności, prezes
- Marcin Bortkiewicz – reżyser
- Sławomir Czarnecki – menedżer kultury
- Halina Bortnowska – filozof, teolog, publicystka
- Magdalena Szostakowska – socjolog, ewaluator, Ośrodek Ewaluacji
- Radosław Siewniak – Prezes Stowarzyszenia Do Źródła
- Wiesław Włodarski – Nauczyciel Roku 2007
- Katarzyna Włodkowska – Superbelfrzy, Face to Face, Anioły Kultury
Kto jest faktycznym adresatem tego wystąpienia? Niby rządząca większość, bo to od niej zależy uchwalenie nowego prawa. Ale dziwi fakt, że inicjatorzy nie postarali się o kilka podpisów publicystów z przeciwległych mediów – np. cytowanego obok Łukasza Adamskiego czy Piotra Zaremby. Takie podpisy nie pozwoliłyby uznać tego apelu za wyraz bezradności lub manifestację niektórych środowisk krytycznych wobec rządzących. Niektórych, bo uderza nieobecność wśród sygnatariuszy środowiska Gazety Wyborczej prowadzącej rozliczenia. To chyba także do nich ten apel? I do dwóch sygnatariuszy, którzy już zdążyli się wypowiedzieć publicznie w duchu radykalnie przeciwnym niż powyższy apel.
Przyznaję, że swoje uwagi powinienem rozpocząć od wyrazów uznania za ten apel. Bo jest on szukaniem czegoś wspólnego ponad podziałami. Nie chciałem czepianiem się szczegółów odmawiać sygnatariuszom wagi tego wyjścia naprzeciw drugiej stronie. Brakuje mi tylko akapitu uprzedzającego nieufność drugiej strony, której kilka razy próbowano zatkać usta oskarżeniami o hejt. Bo były przecież przypadki instrumentalnego odwoływania się do tego zarzutu, nawet jeśli przypadków szczerego hejtu było więcej.
Też brakuje mi tu wielu osób, które mogłyby podpisać się pod tym tekstem – z wymienionymi przez Pana na czele. Nie wiem, czy inicjatorzy apelu do nich się zwracali.
Kto i na jakiej podstawie będzie decydował co jest mową nienawiści?
Tez tak mtsle.Refleksja się nasuwa taka, wg mnie. Każmy ludziom wybaczać bo takie prawo chcemy ustanowić, nie można robić rachunku sumienia ale jednak można, winę ponosi ktoś albo jacyś ludzie lub ugrupowania ale teraz nie będziemy o tym mówić,( pewnie będzie trzeba ich ukarać stosując prawo nakazujące radykalne wybaczenie) , prawo ma moc ograniczania zła to mam nadzieje, że czarne marsze nie będą już obecne w przestrzeni publicznej , “wspólnota wspierana siłami zewnętrznymi ” trochę marksizmem zaleciło no chyba ze zdrowa Boża wspólnota w Kościele to wiadomo kto wspiera
Daj Boże, żeby się udało. Nadziei mało, ale podobno umiera ostatnia.
O prawo i o jego stosowanie. Ale czy da się zmusić do miłowania bliźniego?
Zmuszanie do miłości nazywa się gwałt.
Idea bardzo mi się podoba. Ale szansy na “nadzwyczajną komisję, bez liczebnej przewagi rządzących, łączącą wszystkie siły polityczne” w obecnym Sejmie, niestety, nie widzę…
Obawiam się, że za “mowę nienawiści” będzie uznana jakkolwiek krytyka formacji aktualnie rządzącej czy też krytyka działań i zachowań grup społecznych przez tę formację wspieranych
Żeby takie prawo nie stało się narzędziem ograniczania wolności słowa sądy muszą być w pełni niezależne, a sędziowie reprezentować b. wysokie kwalifikacje moralne i prawne. Jeśli sprawy miałaby rozstrzygać np. nowo utworzona izba dyscyplinarna SN, to może lepiej nie….
I tak wracamy do punktu wyjścia.
Gratuluję odwagi, by otwarcie przyznać, że 3 dekady bez państwowej cenzury to za dużo, jak dla Polaków 😀