Książka Ewy Wanat trafia w sam środek debaty, która toczy się obecnie w świecie. Dotyka zarówno problemu drogi, jaką przebyło społeczeństwo niemieckie od hitleryzmu do humanizmu, jak i pytania o możliwość integracji muzułmanów ze społeczeństwem zachodnim – mówiła w laudacji na cześć laureatki Maria Kruczkowska.
Nagroda im. Beaty Pawlak została wręczona w siedzibie Fundacji im. Stefana Batorego w Warszawie. – Czasy dla reportażystów i podróżników są zawsze ciekawe, ale ostatnio są ciekawe szczególnie, gdyż świat, mówiąc po hamletowsku, „wypada z zawiasów” – powiedział Adam Szostkiewicz, przewodniczący kapituły i prowadzący spotkanie. Przypomniał, że nagroda wręczana jest już po raz szesnasty i że jutro, 12 października, przypada rocznica śmierci Beaty Pawlak. Joanna Szczepkowska odczytała fragmenty tekstów zmarłej reporterki – e-maili napisanych przez nią w 2002 r.
W tym roku do Nagrody im. Beaty Pawlak nominowano pięć tytułów: „Archipelag islam. Czas Koranu, czas zmiany. Rozmowy bez cenzury” Jakuba Winiarskiego i Piotra Ibrahima Kalwasa (Wydawnictwo Błękitna Kropka), „Deutsche nasz. Reportaże berlińskie” Ewy Wanat (Świat Książki), „Kwiaty w pudełku, Japonia oczami kobiet” Karoliny Bednarz (Wydawnictwo Czarne), „Pod ciemną skórą̨ Filipin” Tomasza Owsianego (Wydawnictwo Muza) oraz „Dialog leczy rany. Abp Światosław Szewczuk w rozmowie z Krzysztofem Tomasikiem” (Wydawnictwo Znak). Nominowanych i ich książki przedstawił Roman Kurkiewicz.
Laudację na cześć laureatki wygłosiła Maria Kruczkowska. – Książka Ewy Wanat trafia w sam środek debaty, która toczy się obecnie w świecie. Dotyka zarówno problemu drogi, jaką przebyło społeczeństwo niemieckie od hitleryzmu do humanizmu, jak i pytania o możliwość integracji muzułmanów ze społeczeństwem zachodnim – powiedziała.
Debatę z udziałem nominowanych oraz członków kapituły poprowadził Tomasz Stawiszyński. – Gdzie są granice, których nie wolno przekraczać autorowi? Czy ma rozumieć, czy też oceniać? – pytał. Wanat podkreśliła, że bez empatii i zrozumienia dla człowieka myślącego inaczej trudno być dziennikarzem. – Trzeba być uczciwym, nie przemilczać faktów, uczciwie relacjonować rozmowy, nie podchodzić do tematów wybiórczo i nie udowadniać postawionej wcześniej tezy – powiedziała.
Owsiany zwrócił uwagę, że dobro badanego zawsze powinno być ważniejsze niż dobro badania. Podkreślił, że choć reportażyście trudno bronić np. obecnych w innych kulturach zjawisk, które w sposób skrajny rażą jego wartości czy wrażliwość, może przynajmniej spróbować przedstawić czytelnikowi te zjawiska w szerszym kontekście. Warto też, by próbował pokazać, że dla różnych ludzi „normalność” może oznaczać coś innego.
Tomasik, szef działu zagranicznego KAI, podkreślił, że prawda obiektywna jest czymś nieuchwytnym, ale zarazem czymś do czego należy nieustannie dążyć. – Dochodzimy do niej poprzez dialog i rozmowę, co wymaga otwarcia się i obalania stereotypów. Temu m.in. służyć miała moja książka – powiedział. Mówił również o narastającym w świecie zagrożeniu fundamentalizmem i fanatyzmem. – By przeciwdziałać tym zjawiskom, musimy powrócić do źródeł, do wartości, na których wyrosła nasza cywilizacja i które ją budowały. Jedną z takich wartości jest miłość – podkreślił.
Szostkiewicz zachęcił wszystkich do lektury „Listów z podróży do Ameryki” Henryka Sienkiewicza. Podkreślił, że jest to znakomita lekcja dla reportażysty, lekcja pokory. Zwrócił uwagę, jak pouczające może być dla nas zapoznanie się z książkami reporterskimi Arabów, Hindusów czy Filipińczyków, którzy opisują dla swoich czytelników świat zachodni.
Nagroda imienia Beaty Pawlak przyznawana jest od 2003 r. za tekst na temat innych kultur, religii i cywilizacji opublikowany w języku polskim w okresie od 1 lipca poprzedniego roku do 30 czerwca bieżącego roku. W ten sposób wypełniana jest ostatnia wola Beaty Pawlak, dziennikarki i pisarki, która 12 października 2002 zginęła w zamachu terrorystycznym na indonezyjskiej wyspie Bali. Ustanowiony jej testamentem i noszący jej imię fundusz powierzony został Fundacji im. Stefana Batorego.
Dotychczasowymi laureatami nagrody są: Joanna Bator, Max Cegielski, Artur Domosławski, Anna Fostakowska, Wojciech Górecki, Mateusz Janiszewski, Bartosz Jastrzębski, Marek Kęskrawiec, Piotr Kłodkowski, Krzysztof Kopczyński, Adam Lach, Cezary Michalski, Jacek Milewski, Jarosław Mikołajewski, Jędrzej Morawiecki, Beata Pawlikowska, Konrad Piskała, Dariusz Rosiak, Anna Sajewicz, Paweł Smoleński, Andrzej Stasiuk, Witold Szabłowski i Mariusz Szczygieł.
KAI, JH
