Zima 2024, nr 4

Zamów

Cyryl i Metody bez krzyża – jak było naprawdę

Bartosz Bartosik

Abp Gądecki podał usunięcie krzyża i aureoli przez Komisję Europejską ze słowackiej monety jako przykład spychania religii do sfery prywatnej. Ale historia monety potoczyła się inaczej niż twierdzi przewodniczący episkopatu.

Arcybiskup Stanisław Gądecki wygłosił wczoraj w Kalwarii Pacławskiej, jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych na Podkarpaciu, homilię przed uroczystością Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. I wszystko szło dobrze, aż do momentu, gdy odszedł od języka duchowości i teologii, aby stawiać tezy o charakterze ideowo-światopoglądowym.

„Przez swój materialistyczny charakter ponowoczesność pozostaje ideą głęboko marksistowską, starającą się usunąć wszelką myśl metafizyczną a nawet sama obecność Boga, spychając religię do sfery ściśle prywatnej. Gdy np. Słowacja – z okazji 1500. lecia misji świętych Cyryla i Metodego – wybiła na swojej monecie o nominale 2 euro podobiznę tych świętych, Komisja Europejska natychmiast zażądała usunięcia z tych podobizn aureole i krzyże. Głos ludu stał się jedynie pretekstem, po który się sięga, gdy jest on użyteczny. Gdy lud nie głosuje tak jak trzeba, każemy mu głosować ponownie. Europa stała się miejscem miękkiej wersji totalitaryzmu” – mówił w homilii (link do całości tutaj) przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.

Słowacka moneta o nominale 2 EUR, upamiętniająca 1150. rocznicę misji Cyryla i Metodego w Państwie Wielkomorawskim
Słowacka moneta o nominale 2 EUR, upamiętniająca 1150. rocznicę misji Cyryla i Metodego w Państwie Wielkomorawskim. Fot. Europejski Bank Centralny

Nie zamierzam polemizować z ostrymi tezami arcybiskupa (to temat na zupełnie inny artykuł), nie sądzę zresztą, by homilia była odpowiednim narzędziem do głoszenia podobnych wypowiedzi. Chciałbym jednak podważyć przykład, którego arcybiskup Gądecki użył, aby poprzeć swoją tezę o odsuwaniu religii do sfery prywatnej. Historia o ingerencji Komisji Europejskiej w wygląd pamiątkowej monety dwueurowej być może jest efektowna, ale w wersji opowiedzianej przez metropolitę poznańskiego niepełna i przygotowana pod tezę.

Wesprzyj Więź

Po pierwsze, Cyryl i Metody głosili Słowianom Ewangelię nie w VI w., ale w IX w. – dlatego kilka lat temu wypadała więc 1150., a nie 1500. rocznica ich misji. Po drugie, i znacznie ważniejsze, bieg wydarzeń był nieco inny. Narodowy Bank Słowacki ogłosił w maju 2012 r. konkurs na projekt monety dwueurowej, upamiętniającej Cyryla i Metodego, który wygrał Miroslav Hric. Co oczywiste, bo – zgodnie z ikonicznymi przedstawieniami – wszystkie nagrodzone w konkursie projekty zawierały zarówno aureole, jak i krzyż. Uwagi do projektu Hrica zgłosiły przed wybiciem monety Komisja Europejska i niektóre kraje członkowskie (na podstawie rozporządzenia Rady Unii Europejskiej nr 975/98). NBS zdecydował się zatem zmienić zwycięski projekt, rzeczywiście rezygnując z symboliki religijnej.

Ponieważ było jednak jasne, że nieporozumienie ma raczej delikatny charakter, ówczesny minister finansów Słowacji Peter Kažimír podniósł temat na najbliższym spotkaniu ministrów finansów członków UE. W efekcie już w listopadzie 2012 r. uzgodniono jednomyślnie i ostatecznie, że moneta będzie wybita zgodnie z oryginalnym projektem. Dziś numizmatycy handlują nią w internecie.

Spychanie religii do sfery prywatnej jest, owszem, jednym z elementów sekularyzacji zachodzącej w świecie zachodnim, o którym trzeba dyskutować. Ale, żeby robić to w sposób wiarygodny – warto lepiej dobierać przykłady.

Podziel się

Wiadomość

No to jaka jest różnica? KE zgłosiła “uwagi”, a jaka była ich treść? Prawdopodobnie właśnie chcieli, aby Słowacja usunęła krzyże i aureole. Abp. to podkreślił dość mocno, ale w takim razie nie rozminął się z prawdą.

Różnice są trzy:
1) błędnie podana rocznica (drobnostka, ale spójna niestety z resztą).);
2) Komisja Europejska i niektóre kraje członkowskie zgłosiły uwagi PRZED wybiciem monety, a nie po, jak sugeruje wypowiedź arcybuskupa;
3) z wypowiedzi abp. Gądeckiego dowiadujemy się tylko połowy prawdy, że KE zablokowała wybicie monety, akuratej tej połowy, która pasowała mu do tezy. A tymczasem bardzo szybko decyzję zmieniono i dopuszczono monetę do obiegu w całej UE. A więc dowód tezy przeprowadził niepoprawnie.

Zabawne jest to, jak niektórzy usiłują bronić abpa Gądeckiego, kiedy został przyłapany na zwykłym kłamstwie.

A tak naprawdę, to najbardziej w tym wszystkim “ponowoczesny” jest KK w Polsce i popierany przez niego rząd PiS – który kreuje alternatywną rzeczywistość i używa codziennie kłamstwa jako narzędzia propagandy. Ale to naturalnie “prawdziwym katolikom” nie przeszkadza.

Wszyscy politycy kłamią. To normalne narzędzie współczesnej walki politycznej, a jeśli myślisz, że któryś polityk się ogranicza ze względu na swoją wiarę, to jesteś co najmniej naiwny.
Tu zresztą nie było to kłamstwo tylko manipulacja faktami. Subtelniejsza, ale i łagodniejsza odmiana.