Liczymy na ważną i szczerą rozmowę o polskości – choć pewnie też niełatwą, bo w gronie ideowo zróżnicowanym. Zapraszamy Państwa na sesję o polskim patriotyzmie: 19 lutego o godz. 10.00 w sali konferencyjnej Domu Arcybiskupów Warszawskich.
Jubileusz 60-lecia „Więzi” (strona wydarzenia na Facebooku) przypada w roku stulecia niepodległości Polski. Uznaliśmy więc za naturalne, że sesja, którą organizujemy w ramach naszych obchodów jubileuszowych, powinna dotyczyć dzisiejszych sporów o patriotyzm i rozumienie polskości. Zatytułowaliśmy ją „Ocalić patriotyzm” – w przekonaniu, że największe nawet nadużycia propagandowe i najgorsze nawet okrzyki skandowane pod biało-czerwoną flagą nie mogą być powodem do rezygnacji z przekonań i postaw patriotycznych. Patriotyzm trzeba ocalić – dla nas, współczesnych i dla następnych pokoleń.
„O dojrzałości narodu świadczy umiejętność toczenia dialogu pomiędzy spierającymi się stanowiskami w klimacie wspólnego poszukiwania, a nie przy wzajemnej izolacji intelektualnej” – pisała redakcja „Więzi” w programowym artykule „Rozdroża i wartości”, otwierającym pierwszy numer pisma w 1958 roku. Nasi założyciele deklarowali również: „Pragniemy pracować w ścisłym związku z życiem własnego narodu. Dumni z tego wszystkiego, co jest w nim wielkie, chcemy pozostawać zawsze niepogodzeni z tym, co jest w nim małe i złe”.
Mottem sesji są słowa św. Jana Pawła II: „Polskość to w gruncie rzeczy wielość i pluralizm, a nie ciasnota i zamknięcie. Wydaje się jednak, że ten «jagielloński» wymiar polskości, o którym wspomniałem, przestał być, niestety, w naszych czasach czymś oczywistym”
W tym samym duchu organizujemy obecnie tę sesję – bez ukrywania własnego stanowiska i bez izolacji intelektualnej. W takich żyjemy czasach, że pytania o naród, polskość, patriotyzm i nacjonalizm właściwie stale wracają ostatnio na łamach naszego pisma i w naszym serwisie internetowym. „Więź” ma w tych sporach własne zdanie. Sprzeciwiamy się ścisłemu wiązaniu uniwersalnej postawy katolickiej z partykularną frazeologią partyjną. Krytykowaliśmy ekipę rządzącą aktualnie Polską za dzielenie narodu i przyznawanie monopolu na patriotyzm tej części Polaków, która wsparła PiS. Apelowaliśmy o to, by w polskiej pamięci duma mogła sąsiadować ze wstydem, Westerplatte z Jedwabnem – wszak nie jesteśmy narodem wybranym, a nawet gdybyśmy nim byli, to trudno przyjąć, byśmy byli wolni od grzechu. Pisaliśmy o niebezpieczeństwach teologii narodu i zagrożeniach ze strony odradzającego się nacjonalizmu.
O tych właśnie aktualnych problemach chcielibyśmy podyskutować podczas okolicznościowej sesji w Domu Arcybiskupów Warszawskich. Wdzięczni jesteśmy naszemu biskupowi, kard. Kazimierzowi Nyczowi, że otworzył drzwi swego domu na tę dyskusję. Mottem sesji uczyniliśmy słowa św. Jana Pawła II z książki „Pamięć i tożsamość”: „Polskość to w gruncie rzeczy wielość i pluralizm, a nie ciasnota i zamknięcie. Wydaje się jednak, że ten «jagielloński» wymiar polskości, o którym wspomniałem, przestał być, niestety, w naszych czasach czymś oczywistym”.
Słowo wstępne wygłosi prymas Polski, abp Wojciech Polak, który z pewnością nawiąże do niedawnego dokumentu Konferencji Episkopatu Polski „Chrześcijański kształt patriotyzmu”. Do udziału w dyskusji panelowej „Polski patriotyzm – liczba pojedyncza czy mnoga?”, jaka nastąpi po wystąpieniu Księdza Prymasa, zaprosiliśmy natomiast ekspertów oraz przedstawicieli różnych nurtów katolickiego myślenia o patriotyzmie.
Michał Bilewicz kieruje Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Uniwersytecie Warszawskim i wnikliwie empirycznie analizuje psychospołeczne źródła narastającej fali niechęci wobec „obcych”. Aleksandra Hnatiuk w swoich publikacjach oraz na uniwersytetach w Warszawie i Kijowie cierpliwie tłumaczy Polakom Ukrainę – i Ukraińcom Polskę. Ks. Alfred Marek Wierzbicki to profesor etyki, autor książki „Polska Jana Pawła II” i wielu innych publikacji – także na naszych łamach – krytycznie analizujących stan polskiego społeczeństwa i Kościoła.
Filozof Paweł Rojek to czołowa postać nabierającego znaczenia nurtu intelektualnego propagującego odnowiony polski mesjanizm. Jan Żaryn – jako historyk i polityk – broni tradycji polskiego ruchu narodowego. Twierdzi – również wbrew opinii biskupów – że w Polsce nacjonalizm nie ma nic wspólnego z nienawiścią, „nawet jeśli dzisiaj jest nieakceptowalny przez nauczanie Kościoła”.
Dyskusję będzie prowadził Sebastian Duda, wnikliwy publicysta, „Więziowy” filozof i teolog.
Wszyscy dyskutanci przyjęli zaproszenie – jak to sformułowaliśmy – nie do wygłaszania referatów, lecz do szczerej rozmowy o aktualnych problemach polskiego patriotyzmu. Nie zabraknie oczywiście także tonów polemicznych. Wszak na naszych łamach kilkakrotnie polemizowaliśmy z mesjanizmem Pawła Rojka, uznając, że z chrześcijańskiego punktu widzenia może on być wręcz niebezpieczną herezją. Konsekwentnie od lat ostro oceniamy nacjonalizm, nie znajdując żadnych podstaw do bagatelizowania zjawisk radykalnych, jak to niedawno czynił Jan Żaryn.
Liczymy więc na ważną i szczerą rozmowę o polskości – choć pewnie też niełatwą, bo w gronie ideowo zróżnicowanym. W duchu apeli polskich biskupów katolickich o nadanie naszemu patriotyzmowi kształtu bardziej chrześcijańskiego zapraszamy Państwa serdecznie do sali konferencyjnej w Domu Arcybiskupów Warszawskich przy ulicy Miodowej 17/19 w poniedziałek 19 lutego 2018 r. na godz. 10.00.
A wszystkich, którzy chcieliby wesprzeć „Więź” także swoją modlitwą, zapraszamy tego samego dnia do kościoła św. Marcina przy ul. Piwnej 9/11 na Mszę świętą z okazji 60-lecia „Więzi”, której o godz. 17.30 będzie przewodniczył kard. Kazimierz Nycz.
