Najnowsza książka Jana Skórzyńskiego „Nie ma chleba bez wolności” dotyczy protestów społecznych w PRL jeszcze przed powstaniem „Solidarności”.
Największe wyzwanie dla rządów komunistycznych w Europie Wschodniej pochodziło z Polski – ocenił James F. Brown w pracy „Eastern Europe and Communist Rule”. W żadnym innym kraju bloku radzieckiego pojałtański porządek nie był tak uporczywie kwestionowany. Powojenne losy Polaków można widzieć jako łańcuch konfrontacji pomiędzy komunistyczną dyktaturą a stawiającymi jej opór obywatelami.
Przed powstaniem „Solidarności” wielkie protesty społeczne miały miejsce pięciokrotnie – w latach 1956, 1968, 1970/71, 1976, 1980. Właśnie o tych dniach, w których otwarcie manifestował się, na co dzień ukryty, sprzeciw wobec komunizmu, opowiada Jan Skórzyński w swojej najnowszej książce, która w styczniu ukazała się w Wydawnictwie Więź.
Specyfikę swojej pracy autor przedstawia w „Przedmowie” w ten sposób:
„Prace historyków o dziejach naszego kraju pod rządami komunistycznymi, których jest tak wiele w literaturze polskiej i światowej, skupiają się zazwyczaj na opisie i interpretacji polityki władz oraz społecznych reakcji na decyzje rządu. Ta książka proponuje perspektywę odwrotną – w centrum uwagi nie znajdują się w niej rządzący, lecz rządzeni. Jej tematem są dzieje polskich aspiracji do wolności, jej bohaterami są ludzie, którzy nie chcieli pogodzić się z dyktaturą PZPR, sprzeciwiając się jej na różne sposoby.
Dziejom solidarnościowej rewolucji poświęciłem już kilka książek. Niniejszy tom to w pewnej mierze prequel «Krótkiej historii Solidarności 1980–1989», którą wydałem w 2014 roku. Składają się nań szkice z dziejów polskiego sprzeciwu wobec rządów komunistycznych przed Solidarnością. Moim zamiarem było pokazanie poprzednich prób emancypacji, stanowiących najważniejsze etapy krystalizacji społecznej niezgody, która doprowadziła do narodzin wielkiego ruchu wolnościowego w 1980 roku. Nie obejmuje ona początkowego okresu budowania systemu dyktatury w latach 1944–47, gdyż opór był wówczas w dużej mierze kontynuacją zbrojnej konspiracji czasów wojny lub wykorzystywał wzorce walki politycznej z czasów II Rzeczpospolitej”.
