Nienawiść do Zachodu i Żydów była poręcznym narzędziem mobilizacji w celu przywrócenia pełnej kontroli aparatu PZPR nad partią i społeczeństwem. Pod nacjonalistyczno-komunistycznymi hasłami nastąpiło też mocniejsze związanie Polski z sowieckim imperium.
Pełny tekst – w kwartalniku „Więź” wiosna 2018 (dostępnym także jako e-book).