Papież Franciszek prosi księży o studium, modlitwę, refleksję i kreatywność duszpasterską – podkreślają biskupi w najnowszych „Wskazaniach Konferencji Episkopatu Polski dotyczących homilii mszalnej”.
– Homilie są bardzo ważnym elementem duszpasterstwa. Pozwalają lepiej zrozumieć słowo Boże, stanowią pomoc w wielu życiowych sytuacjach i wyborach. Księża biskupi wskazują, że powinny być one dostosowane do różnych grup wiernych i uwzględniać ich specyfikę. Warunkiem skutecznego głoszenia Dobrej Nowiny jest także otwartość słuchaczy na proklamowane słowo oraz odpowiednie przygotowanie na przykład poprzez stałą lekturę i rozważanie Pisma Świętego – mówi rzecznik episkopatu ks. Paweł Rytel-Andrianik.
Biskupi przyjęli „Wskazania Konferencji Episkopatu Polski dotyczących homilii mszalnej” podczas październikowych obrad w Lublinie. Dokument został opublikowany we wtorek na stronie episkopatu.
Biskupi zaznaczają w nim, że homilie pomagają nie tylko słuchaczom w interpretacji Pisma Świętego, ale też głoszącym. Warunkiem jest ich rzetelne przygotowanie w duchu refleksji i modlitwy. Episkopat przypomina, że Kodeks Prawa Kanonicznego stanowi, że w niedziele i święta nakazane, homilia jest obowiązkowa podczas wszystkich Mszy świętych z udziałem wiernych, oraz że nie wolno jej opuszczać bez poważnej przyczyny.
„Homilie wygłaszane podczas Mszy świętych powinny być każdorazowo starannie przygotowywane. Papież Franciszek prosi księży o studium, modlitwę, refleksję i kreatywność duszpasterską” – podkreślają autorzy dokumentu.
Jak dodaje ks. Rytel-Andrianik, nie można zaniedbać homilii dla osób niesłyszących lub słabo słyszących. – Księża biskupi zalecają w takich sytuacjach język migowy, w każdej diecezji powinni być odpowiednio przygotowani duszpasterze posługujący się nim. Jeśli jest taka konieczność, można skorzystać z pomocy tłumacza lub używać środków multimedialnych, ale powściągliwie i roztropnie – podkreśla.
Rzecznik episkopatu wskazuje na zalecenie episkopatu, by nie pozbawiać homilii uczestników liturgii pogrzebowej, także wtedy „gdy zmarły nie prowadził życia wiary, choć należał do Kościoła”. „Homilia podczas pogrzebu stanowi niepowtarzalną okazję do głoszenia Zmartwychwstałego Chrystusa szczególnie wobec wielu niewierzących czy obojętnych religijnie, którzy uczestniczą w liturgii” – czytamy w dokumencie KEP. Biskupi przypominają też, że homilia pogrzebowa może zawierać okoliczności życia i śmierci zmarłego, ale nie może stać się mową pochwalną.
We „Wskazaniach homiletycznych” episkopat zwraca również uwagę na homilie podczas Mszy św. dla dzieci, które powinny uwzględniać specyfikę ich wieku. W tym przypadku można wykorzystywać formę dialogu.
Biskupi zaznaczają, że mówienie homilii jest zarezerwowane dla duchownych: „niedopuszczalna jest podczas Mszy świętej praktyka powierzania homilii wiernym świeckim, w tym także seminarzystom, którzy nie przyjęli jeszcze sakramentu święceń”.
„Homilia głoszona przez przewodniczącego liturgii jest ważnym znakiem, dlatego z zasady powinien ją głosić główny celebrans. W szczególnych przypadkach homilię może wygłosić kapłan koncelebrujący lub diakon, a także biskup lub prezbiter, który uczestniczy w celebracji. Niewłaściwą praktyką jest zwyczaj głoszenia homilii przez cały dzień świąteczny przez kapłana lud diakona, który we Mszy świętej nie uczestniczy” – czytamy w „Wytycznych”.
Autorzy dokumentu zaznaczają, że „osoba świecka nie może przekazywać jakichś informacji lub nawet świadectwa w miejscu homilii; należy zasadniczo uczynić to poza celebracją Mszy św. Jeśli zajdzie poważna przyczyna, można to uczynić w czasie Mszy Świętej, ale jedynie po odmówieniu przez kapłana modlitwy po komunii. Praktyka taka nie może stać się zwyczajem, ani powodem opuszczenia homilii. Jeśli jednak przewiduje się przemówienie osób świeckich podczas Mszy Świętej, mogą to one zrobić tylko poza prezbiterium, a nigdy z ambony”.
Dokument wskazuje różnicę między homilią a kazaniem: „Homilia to przepowiadanie, będące integralną częścią liturgii, natomiast kazanie jest przepowiadaniem poza liturgią, w czasie nabożeństw”. „Jeśli nabożeństwo Gorzkich Żali odprawiane jest w niedziele przed lub po Mszy świętej, można zrezygnować z kazania pasyjnego, ale nie z homilii, która powinna być wygłoszona jak zwykle podczas Mszy” – czytamy.
Biskupi przypominają, że sprawując w czasie Mszy świętej inne sakramenty np. chrzest, także należy głosić homilię. Podobnie w sytuacji, gdy bezpośrednio po Mszy lub przed nią odbywa się adoracja eucharystyczna.
Źródło: Episkopat Polski
