Kapituła Nagrody Rzecznika Praw Obywatelskich im. Pawła Włodkowica jednogłośnie postanowiła przyznać ją za 2017 rok prof. Adamowi Strzemboszowi.
Uroczystość wręczania tegorocznej Nagrody RPO im. Pawła Włodkowica odbędzie się w styczniu.
– Profesor Adam Strzembosz nie zmienia zasadniczych poglądów na funkcjonowanie państwa i prawa, od lat wskazuje na te same wartości. Zmienia się jedynie rzeczywistość polityczna i ustrojowa, w której toczy się debata na ten temat – mówił rzecznik praw obywatelskich dr Adam Bodnar podczas posiedzenia kapituły.
– Całe życie profesora Strzembosza to występowanie przeciwko wielu różnym większościom – powiedział Zbigniew Nosowski, redaktor naczelny miesięcznika „Więź”, którego redakcja otrzymała Nagrodę RPO w 2006 r. W tym roku nakładem Wydawnictwa „Więź” ukazał się wywiad rzeka Stanisława Zakroczymskiego z prof. Strzemboszem „Między prawem i sprawiedliwością”.
Z kolei były rzecznik praw obywatelskich prof. Adam Zieliński zwrócił uwagę, że: „Adam Strzembosz stale podkreśla istotę faktycznej realizacji prawa do sądu, odwołując się do własnych doświadczeń, a nie do argumentacji politycznej”.
Popierając tę kandydaturę, Bartłomiej Skrzyński (laureat z 2013 r.) zaznaczył, że mamy tu do czynienia z przykładem wybitnego życiorysu oraz wyjątkowo godnej postawy, przeciwstawiającej się dezawuowaniu wartości sądowniczych i Trybunału Konstytucyjnego.
Prof. Strzembosz, ur. 1930 w Warszawie prawnik, sędzia i profesor nauk prawnych, w latach 1989-1990 był wiceministrem sprawiedliwości, później (1990-1998) pierwszym prezesem Sądu Najwyższego i przewodniczącym Trybunału Stanu. W latach 80. angażował się w organizację niezależnych struktur związkowych w Ministerstwie Sprawiedliwości. Zasiadał w prezydium Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność”, przewodniczył Komisji Zakładowej w Ministerstwie Sprawiedliwości, wszedł w skład zarządu Regionu Mazowsze. Podczas obrad Okrągłego Stołu został przewodniczącym podstolika ds. reformy prawa i sądów, później pełnił funkcję przewodniczącego komisji prawa i sprawiedliwości Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie.
Patron Nagrody RPO, Paweł Włodkowic (ok. 1370-1435 r.), był prawnikiem, uczonym i pisarzem religijnym. Wsławił się jako głosiciel idei tolerancji, twórca fundamentów myśli prawa międzynarodowego. Przekonywał, że także narody niechrześcijańskie mają prawo do zachowania swych wierzeń, a nikomu nie wolno atakować (zwłaszcza pod pretekstem szerzenia wiary) innowierców żyjących spokojnie we własnym państwie. Brał udział w soborze w Konstancji (1414-1418), gdzie przedstawił „Tractatus de potestate papae et imperatoris respektu infidelium” (O władzy papieża i cesarza nad niewiernymi). Reprezentował Polskę przeciwko Krzyżakom na sądzie rozjemczym cesarza Zygmunta Luksemburskiego w 1420 roku we Wrocławiu oraz w 1421 roku na sądzie papieskim w Rzymie.
Nagroda RPO im. Pawła Włodkowica ma charakter honorowy i jest przyznawana jako wyraz uznania dla występowania w obronie podstawowych wartości i prawd, nawet wbrew zdaniu i poglądom większości.
Laureaci Nagrody RPO im. Pawła Włodkowica
2006 – miesięcznik „Więź”, w imieniu redakcji nagrodę odebrał red. nacz. Zbigniew Nosowski;
2007 – ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, polski Ormianin, duchowny katolicki obrządków ormiańskiego i łacińskiego, działacz społeczny, historyk Kościoła, wieloletni uczestnik opozycji antykomunistycznej w PRL;
2008 – sędzia Antonin Scalia (Sąd Najwyższy USA), w jego imieniu nagrodę odebrał Pan Victor Ashe, ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce;
2009 – Anna Walentynowicz, wybitna działaczka społeczna, opozycjonistka w PRL, współzałożycielka NSZZ „Solidarność”;
2010 – Lidia Olejnik, dyrektorka Zakładu Karnego w Lublińcu;
2011 – Irena Dawid-Olczyk, założycielka i członkini Zarządu Fundacji Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu „La Strada”;
2012 – Krystyna Mrugalska, wiceprzewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym;
2013 – Bartłomiej Skrzyński, rzecznik miasta Wrocławia ds. Osób Niepełnosprawnych;
2014 – Aleksandr Bialacki, białoruski działacz społeczny, dyrektor Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiesna”;
2015 – Thomas Buergenthal, jeden z najwybitniejszych amerykańskich prawników specjalizujących się w prawach człowieka i w prawie międzynarodowym;
2016 – Wiktor Osiatyński, polski prawnik, pisarz, publicysta, nauczyciel akademicki, wybitny konstytucjonalista i działacz społeczny.
Źródło: RPO
