W swoich pracach David Olère przedstawił tragedię ludzi mordowanych w komorach gazowych Auschwitz-Birkenau.
18 unikatowych obrazów autorstwa Davida Olère, francuskiego Żyda polskiego pochodzenia, więźnia Auschwitz, członka Sonderkommando – specjalnej grupy roboczej zmuszonej przez Niemców do obsługi krematoriów i komór gazowych – trafiło do Zbiorów Miejsca Pamięci Auschwitz.
– Olère jest jedynym więźniem Sonderkommando, który swoje traumatyczne przeżycia w cieniu kominów krematoryjnych przelał na papier i płótna. Z tego wynika całkowicie unikatowa wartość obrazów, jako dokumentów ilustrujących dzieje Zagłady. Pochodzą od naocznego świadka i ukazują zarówno codzienność pracy Sonderkommando, jak i siłę traumy oraz wolę życia mimo wszystko osoby, która przeszła przez najciemniejsze z obozowych doświadczeń – mówi dr Piotr M. A. Cywiński, dyrektor Muzeum.
– Dotychczas dzięki Serge’owi Klarsfeldowi w naszym posiadaniu był tylko jeden obraz Olère. Obecnie możemy powiedzieć, że zbiory te stały się największymi zbiorami obrazów namalowanych przez tego autora na świecie. Kilka pozostałych obrazów jest w posiadaniu Yad Vashem i kilka w rękach prywatnych. Kilkadziesiąt czarno-białych szkiców trafiło też do kolekcji Lohamei haGetaot w Izraelu – dodaje Cywiński.
– W swoich pracach David Olère łączy artystyczną wizję z dokładnie odtworzonymi realiami obozowej rzeczywistości. Na jego obrazach pojawiają się więc ci, którzy nie przeżyli, czasem jako twarze-widma świadków przedstawionych na obrazach scen, czasem stanowią oni główny temat dzieła. Olère piętnuje też sprawców tamtych wydarzeń, którzy w jego sztuce również zajmują dużo miejsca. Prace te zawierają również wątki autobiograficzne. Artysta pokazywał to, co trzymało go przy życiu i ostatecznie pozwoliło przetrwać – miłość do żony, znajomość języków, możliwość zdobycia dodatkowej porcji jedzenia. Często też na obrazach widzimy samego autora, z wytatuowanym numerem na ręku, jako więźnia obozu Auschwitz, który widział na własne oczy proces Zagłady – mówi Agnieszka Sieradzka, historyk sztuki pracująca w Muzeum.
Zdaniem kierownika Centrum Badań Muzeum dr. Piotra Setkiewicza dla naukowców dzieła Olère mają wartość wyjątkową. – Jego rysunki i obrazy są jedynym ikonograficznym przedstawieniem pracy komór gazowych i krematoriów, których detale znali członkowie Sonderkommando. Można z nich odczytać nie tylko szczegóły konstrukcyjne tych budynków. Są one także cennym źródłem informacji na temat pracy i stosunków panujących wśród więźniów Sonderkommando – wyjaśnia historyk.
David Olère urodził się 19 stycznia 1902 r. w Warszawie. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych. W 1918 r. wyjechał do Berlina, a następnie do Paryża, gdzie osiadł już na stałe. Należał do tzw. szkoły paryskiej. Pracował dla różnych wytwórni filmowych (tworzył scenografie, kostiumy i plakaty reklamowe) m.in. Paramount Pictures, Fox, Gaumont.
20 lutego 1943 r. ze względu na żydowskie pochodzenia został aresztowany przez francuską policję i umieszczony w obozie Drancy. 2 marca deportowano go do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz, gdzie oznaczono go numerem 106 144. Przez cały okres pobytu w obozie pracował w Sonderkommando.
Muzeum – wraz z wnukiem Davida Olère oraz małżeństwem Serge’a i Beaty Klarsfeldów – planuje zorganizowanie w 2018 roku wystawy czasowej prac tego artysty. Pozyskanie 18 obrazów możliwe było dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Źródło: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu
