Wołanie z Werchraty: apel o zaprzestanie dewastowania grobów mniejszości narodowych

Pamiętamy ból towarzyszący zniszczeniu kamieni katyńskich i zdjęcia Cmentarza Orląt rozjeżdżonego przez sowieckie czołgi. Dziś znów widzimy, jak narasta zgoda na zorganizowane akcje niszczenia cmentarzy, grobów, fizyczne atakowanie procesji. Dlatego patrząc na zniszczone groby w Werchracie i Monasterzu wołamy: opamiętajmy się! 

Apel ten wysyłamy stając nad zdewastowanymi ukraińskimi grobami na cmentarzu we wsi Werchrata i nieistniejącej od 1945 r. ukraińskiej wsi Monastyr w gminie Horyniec. Przed tygodniem barbarzyńcy zniszczyli postawiony w 1993 roku obelisk poświęcony pamięci 19 mieszkańców Werchraty, w tym żołnierzy UPA, obywateli RP, którzy zginęli podczas II wojny światowej – i tuż po niej – z rąk żołnierzy niemieckich, sowieckich, wreszcie z rąk polskich komunistów. Od początku agresji rosyjskiej na Krymie i w Donbasie zbezczeszczono w Polsce – czasem wielokrotnie – osiem ukraińskich cmentarzy, krzyży czy obelisków, w tym groby sfinansowane ze środków Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (na przykład mogiły na cmentarzu wojskowym w Pikulicach). Filmy z aktów bezczeszczenia cmentarzy i obelisków są dokonywane pod marką organizacji Obóz Wielkiej Polski i publikowane są na kanale YouTube przez Polaka, członka tejże struktury, walczącego po stronie prorosyjskich separatystów w Donbasie.

Pochylając się nad grobami w Werchracie i Monasterzu prosimy o wybaczenie i wołamy:  nie ma naszej zgody na niszczenie grobów, cmentarzy, pomników! Wiemy, że dotyczą trudnej często przeszłości. W Polsce są upamiętnienia z czasów zaborów, powstań, potopu szwedzkiego, dwóch wojen światowych. Są groby niemieckie, rosyjskie, szwedzkie, ukraińskie. A polską tradycją jest szacunek dla zmarłych! Niech spoczywają w pokoju.

Pamiętamy straszne czasy, kiedy macew z żydowskich cmentarzy używano do budowy dróg. Pamiętamy ból towarzyszący zniszczeniu kamieni katyńskich, przy których modliły się rodziny pomordowanych, zdjęcia Cmentarza Orląt rozjeżdżonego przez sowieckie czołgi. A dziś w wolnej Polsce znów widzimy, jak narasta zgoda na zorganizowane akcje niszczenia cmentarzy, grobów, pomników, fizyczne atakowanie procesji. Narastają nastroje pogromowe. Coraz częściej symbolem „wroga ojczyzny” staje się Ukrainiec, uchodźca, emigrant, człowiek o innym kolorze skóry, a nawet mówiący w obcym języku profesor.

Dlatego, patrząc dziś na zniszczone groby w Werchracie i Monasterzu, wołamy: opamiętajmy się! Obojętność, podobnie, jak mowa nienawiści, pełne agresji napisy na domach, niszczenie nagrobków, atakowanie ludzi idących w procesji, modlących się na grobach przodków niszczą nasz wspólny dom. Zatruwają myśli naszych dzieci. Prowadzą do pożaru, w którym nie będzie wygranych.

Apelujemy szczególnie do środowisk inteligenckich, gdyż to one kształtują społeczną świadomość, co oznacza, że biorą za nią odpowiedzialność.

Zwracamy się do władz i osób duchownych: Oczekujemy Waszej obecności w każdym miejscu, w którym zniszczony zostanie cmentarz, wybita zostanie szyba w kościele, cerkwi, meczecie, synagodze.

Nie pozwólmy, by – normalne w demokratycznym społeczeństwie – spory przenosić na cmentarze i do świątyń, by obrażano i atakowano naszych bliźnich.

Wołamy do Was, do nas wszystkich znad zdewastowanych grobów ze wsi Werchrata, i Monasterz. Postępujmy tak, byśmy nie musieli stanąć nad grobami ludzi, którzy będą ginąć, bo będzie za późno, aby temu zapobiec.

Werchrata, Monasterz, 16 października 2016 r.

Źródło: Ukraina 25, można tam także złożyć własny podpis pod apelem.

Do tej pory apel podpisali m.in.:

Adam Balcer (Warszawa), Jan Bartmiński (Przemyśl), ks. Stefan Batruch (Lublin), Maryla i Janusz Bazydłowie (Lublin), Edwin Bendyk (Warszawa), Bogumiła Berdychowska (Warszawa), Czesław Bielecki (Warszawa), Maniucha Bikont (Warszawa), Barbara i Ryszard Bill (Warszawa), Martyna i Włodzimierz Bogaczyk (Poznań), Marcin Bosacki (Warszawa), Halina Bortnowska-Dąbrowska (Warszawa), Zbigniew Bujak (Warszawa), Jan Byra (Zamość), Andrzej Brzeziecki (Kraków),  Iza Chruślińska (Warszawa), Katarzyna Chimiak (Warszawa), Wacław Czakon (Lublin), Anna Dąbrowska (Lublin), Jan Andrzej Dąbrowski (Wrocław), o. Tomasz Dostatni OP (Lublin), Justyna Duriasz-Bułhak (Warszawa), Anastazja Dwulit (Warszawa), Krystyna Engelking (Warszawa), Romana Feliks (Warszawa), Przemysław Fenrych (Szczecin), Konstanty Gebert (Warszawa), Artur Grossman (Lwów), Mirosław Gryń (Warszawa), Michał Guć (Gdańsk), Witek Hebanowski (Warszawa), prof. Ola Hnatiuk (Kijów), Witold Horowski (Poznań), Barbara Imiołczyk (Warszawa), Małgorzata Januszkiewicz (Warszawa), Bohdan Jurczyszyn (Warszawa), Adolf Juzwenko (Wrocław), prof. Antoni Z. Kamiński (Warszawa), Ksenia Kaniewska (Warszawa), Magdalena i Janusz Kijowscy (Warszawa), Marcin Kołodziejczyk (Warszawa), Marcin Konieczny (Warszawa), Julia M. Koszewska (Warszawa), dr Agnieszka Kościańska (Warszawa), Piotr Kościński (Warszawa), prof. Andrzej S. Kowalczyk (Warszawa), Sergiusz Kowalski (Warszawa), Jacek Kozłowski (Warszawa), Marcin Król (Warszawa), Agnieszka Krysik (Warszawa), Aleksandra Kujawska (Warszawa), Ewa Kulik (Warszawa), dr Jan Kuriata (Koszalin), Danuta Kuroń (Warszawa), dr Małgorzata Kuzbida (Przemyśl), Jan Lasocki (Londyn ), Andrzej de Lazari  (Łódź), Cezary Łazarewicz  (Warszawa), Stanisław Łubieński (Warszawa), Karolina Łukaszewicz (Warszawa), Marta Mazuś (Warszawa), prof. Andrzej Mencwel (Warszawa), Iwona Michalik (Warszawa), Szymon Modrzejewski (Przemyśl), Zbigniew Nosowski (Warszawa), Teresa Oleszczuk (Warszawa), Zbigniew Olkiewicz (Warszawa), Joanna i Janusz Onyszkiewiczowie (Warszawa), Jan Osiński (Warszawa), dr Grzegorz Pac (Warszawa), dr  Agnieszka Pasieka (Wiedeń), dr Michał Paziewski (Szczecin), Danuta Przywara (Warszawa), Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (Warszawa), Bartosz Piechowicz (Warszawa), Józef Pinior (Wrocław), prof. Krzysztof Podemski (Poznań), Wojciech Przybylski (Warszawa), Marzena Rafalska (Łomża), Jacek Rakowiecki, Jerzy Rejt (Warszawa), Wiesław Romanowski (Warszawa), Agnieszka Romaszewska  (Warszawa), dr Julita Agnieszka Rybczyńska (Lublin), Radosław Sikorski (Warszawa), Łukasz Saturczak (Warszawa), Andrzej Seweryn (Warszawa), Mirosław Skórka (Warszawa), Tomasz Słupski (Warszawa), Eugeniusz Smolar (Warszawa), ks. Kazimierz Sowa (Warszawa), Grzegorz Spodarek (Warszawa), Barbara i Krzysztof Stanowscy (Lublin), Adam Stanowski (Lublin), Andrzej Stanowski (Lublin), Karol Stanowski (Lublin), Agata Stafiej-Bartosik (Warszawa), Krzysztof Robert Stasiak (Warszawa), Agata Stebakow (Warszawa), prof. Jerzy Stępień (Warszawa), Wiktor Szostało (Kołobrzeg), Marek Sztark (Wrocław), Robert Szuchta (Warszawa), Jacek Świąder (Warszawa), dr Joanna Tokarska-Bakir (Warszawa), dr Patrycja Trzeszczyńska (Kraków), Piotr Tyma (Warszawa), Andrzej Urbanik (Warszawa), Nedim Useinow (Warszawa), Aleksandra Wawdejuk (Warszawa), Waldemer Weihs (Wałbrzych), Wojciech Wilk (Warszawa), Agnieszka Wiśniewska (Warszawa), Michał Wojtczak (Toruń), Kazimierz Woycicki (Warszawa), Olga Wójtowicz (Lublin), Ludwika i Henryk Wujcowie (Warszawa),  Jolanta Zarembina (Warszawa), Tadeusz Zawadzki (Warszawa)