Jesień 2024, nr 3

Zamów

Recenzje

Jędrzej Bończak, „Dzieje najnowsze” 2023, nr 3

Przygotowania zbioru korespondencji Józefa Łobodowskiego i Jerzego Giedroycia podjęła się badaczka doskonale zorientowana w biografii poety, jego literackim dorobku oraz stanie badań nad tymi zagadnieniami, czego świadectwem jest wyczerpujący esej wstępny. Trzeba dodać, że Bogumiła Berdychowska jest osobą o bardzo wysokich kompetencjach redakcyjnych. Bazując na tych doświadczeniach, podjęła decyzję o publikacji całości dostępnego materiału. […] Pomimo dość pokaźnej liczby dokumentów w zbiorze nie ma tekstu, który byłby zbędny. Pominięcie któregokolwiek uniemożliwiłoby właściwe zrozumienie niełatwej, zmieniającej się z biegiem czasu relacji pomiędzy redaktorem „Kultury” i innymi mieszkańcami falansteru z Maisson-Laffitte a Łobodowskim. […]

Doskonałym uzupełnieniem tego cennego materiału źródłowego jest zastosowany aparat naukowy. Obszerny, dwudziestostronicowy wstęp stanowi podsumowanie aktualnego stanu wiedzy na temat życia i działalności Józefa Łobodowskiego oraz działań mających na celu popularyzację jego dorobku. To kompleksowe omówienie życiorysu i twórczości niezłomnego poety powinno stać się fundamentem dla każdej monografii, która miałaby Łobodowskiego za bohatera. […] System przypisów, wzorowy pod względem przejrzystości i funkcjonalności. Nie tylko ułatwia […] lekturę listów (np. poprzez tłumaczenie wszystkich zwrotów obcojęzycznych), ale pozwala na uświadomienie sobie właściwego kontekstu ich treści. Uzupełnienie aparatu naukowego stanowią szczegółowe indeksy nazwisk i skrótów konsekwentnie wpisane w przedstawiony powyżej zamysł.

Wesprzyj Więź

Taka syntetyczna spójność obu warstw zbioru – źródłowej i naukowej – świadczy o wielkiej wrażliwości edytorskiej i badawczej Bogumiły Berdychowskiej. […]

Wydaje się, że przywoływanie sylwetki Józefa Łobodowskiego właśnie teraz jest nie tylko przypomnieniem postaci zasłużonej, a zmarginalizowanej, ale też unaocznieniem głębokich więzi pomiędzy narodami Europy Środkowo-Wschodniej. Szczególnego dramatyzmu dodaje tej inicjatywie wydawniczej aktualna sytuacja geopolityczna w regionie. W tym kontekście lektura tomu nie tylko wręcz zmusza czytelnika do myślenia o relacjach polsko-ukraińskich w ciągu dziejów (szczególnie w dramatycznym okresie ostatnich dwu stuleci), ale uwidacznia aktualność tej kwestii, w czym tkwi jego dodatkowy walor.

Pozostaje życzyć sobie, by po pierwsze, jak najszybciej ukazała się nowoczesna wyczerpująca biografia Józefa Łobodowskiego, w której powstanie zaangażuje się Bogumiła Berdychowska, a po drugie, by kolejne edycje źródeł historycznych (nie tylko zaplanowanych w ramach serii Archiwum Kultury) stały na równie wysokim poziomie merytorycznym i edytorskim.