Obok transformacji politycznej i gospodarczej dokonała się w Polsce po 1989 r. także olbrzymia transformacja historyczna: odrzucenie symboli epoki PRL i wprowadzenie nowej symboliki, która nadała ideowe oblicze Trzeciej Rzeczypospolitej.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” lato 2025. W wolnym dostępie można przeczytać jedynie jego fragment. W całości jest otwarty tylko dla prenumeratorów naszego pisma i osób z wykupionym pakietem cyfrowym. Subskrypcję można kupić TUTAJ.
W 1989 r. w Polsce rozpoczęły się dwie wielkie transformacje, które doprowadziły do pokojowej odbudowy niepodległej Polski1.
Pierwsza z nich to transformacja polityczna, obejmująca przemianę państwa z okresu autorytarnego późnego PRL w państwo demokratyczne, w którym władze różnych szczebli są wybierane przez naród w wolnych wyborach parlamentarnych, prezydenckich i samorządowych. Transformacja polityczna objęła także redefinicję relacji Polski ze światem zewnętrznym. Koniec zależności od Moskwy umożliwił rozpoczęcie wieloletniego procesu integracji z Zachodem, a rozpad Związku Sowieckiego i Układu Warszawskiego umożliwił budowanie zupełnie nowych relacji z różnymi krajami, które wchodziły w skład zarówno byłego ZSSR, jak i byłego bloku sowieckiego.
Druga natomiast to dogłębna transformacja gospodarcza, która wyprowadziła Polskę z upadłego, zbankrutowanego systemu gospodarki późnego tzw. realnego socjalizmu na tory wzrostu i rozwoju według reguł rynkowych w warunkach postępującego włączania Polski w obszar gospodarczy Europy Zachodniej i reszty świata.
Te dwie transformacje – polityczna i gospodarcza – są bardzo często opisywane i żywo dyskutowane zarówno w literaturze naukowej, jak i w publicystyce. Ich rozpoczęcie w roku 1989 nie ulega żadnej wątpliwości.
Ale miała miejsce wtedy jeszcze jedna, trzecia transformacja. W latach 1989–1995 przeprowadzono także proces, który można nazwać transformacją historyczną. Rozumiem przez to – przeprowadzone przez instytucje państwa, na różnych szczeblach, w wymiarze wewnętrznym i zewnętrznym – odrzucenie symboliki historycznej epoki PRL i wprowadzenie takiej, która nadała nowe oblicze symboliczne III Rzeczypospolitej. Przebudowa symboliki historycznej państwa polskiego nie została do tej pory wystarczająco opisana przez historyków, którzy skupiali się na pierwszej i drugiej transformacji.
Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń
Pakiet Druk+Cyfra
-
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
z bezpłatną dostawą w Polsce - 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.
Pakiet cyfrowy
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
- Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
w trakcie trwania prenumeraty)
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” lato 2025 w dziale „Historia”.
Przeczytaj także
